«Газет – халықтың көзі, құлағы һәм тілі. Адамға көз, құлақ, тіл қандай керек болса, халыққа газет сондай керек»
Ахмет Байтұрсынов

Әлеумет

Әлеумет

Отанды сүю – туған жерге деген махаббаттан басталады

Отанды сүю – туған жерге деген махаббаттан басталады

Президентіміздің «Патриотизм – кіндік қаның тамған жеріңе, өскен ауылыңа, қалаң мен өңіріңе, яғни туған жеріңе деген сүйіспеншіліктен басталады» дегені еліміздің түкпір-түкпірінде еңбек етіп жүрген әрбір азаматтың, ауыл түлектерінің жүрегіне жетер жылы сөз болды. Осындай қасиеттер бойына сіңген, бүг...

Ел егемендігінің негізі қаланған декларация

Ел егемендігінің негізі қаланған декларация

1990 жылғы 25 қазанда Қазақ КСР Жоғарғы Кеңесінің қаулысымен қабылданған тарихи құжат – Қазақ Кеңестік Социалистік Республикасының Мемлекеттік егемендігі туралы Декларация ел дербестігі мен тәуелсіздігін жариялаған алғашқы конституциялық акт болып табылады. Бұл егемендік Декларациясы тәуелсіздікті ж...

Бәрімізді біріктіреді

Бәрімізді біріктіреді

Республика күні біз үшін ерекше маңызға ие, өйткені ол халқымыздың бірлігін, Қазақстанның егемендігі мен тәуелсіздігін бейнелейді. Бұл күні біз ел тағдырына қатыстылығымызды және оның қауіпсіздігі мен өркендеуі үшін жауапты екендігімізді ерекше сезінеміз. Осы айтулы күні әскери прокуратураның орында...

Халықтың игілігіне арналған қаржы орынды жұмсалуда

Халықтың игілігіне арналған қаржы орынды жұмсалуда

Республика – ұлтына, дініне қарамастан бір мемлекетті мекендеген бүтін бір елдің ортақ шаңырағы. Барлық азаматтары жасына лайықты білім алып, қажет кезде емделіп, дәрігерге қаралуға және өзге де өмірге қажетті қызметтерді алуына мемлекет тарапынан керекті қаржы бөлініп, тұрғындарға жайлы жағдай жаса...

Жаңа дәуір басталып, тарих бетіне алтын әріппен жазылады

Жаңа дәуір басталып, тарих бетіне алтын әріппен жазылады

Қазақстан үшін 25 қазан – жай күн емес. Бұл – ел тағдырына әсер еткен, мемлекеттігіміздің іргетасын қалаған ерекше тарихи күн. 1990 жылдың 25 қазанында Қазақ Кеңестік Социалистік Республикасының Жоғарғы Кеңесі «Қазақ ССР-інің Мемлекеттік егемендігі туралы Декларацияны» қабылдады. Бұл оқиға – Қазақст...

Бізге жұмысшы жастар керек

Бізге жұмысшы жастар керек

Өзім қалаған мамандықты оқып, меңгергеннен соң 2020 жылы «TALAS INVESTMENT COMPANY» жауапкершілігі шектеулі серіктестігіне жұмысқа орналастым. Серіктестіктегі ең алғашқы еңбек жолымды слесарь болып бастап, қазандық операторы, компрессорлық және тоңазытқыш қондырғылары аумағының шебері, қазандық аума...

Жазатайым жағдай салғырттықтан болады

Жазатайым жағдай салғырттықтан болады

Мемлекеттің негізгі байлығы халқы десек, экономиканы ілгерілету сол халықтың еңбегімен жүзеге асатыны белгілі. Сондықтан да мемлекет еңбеккерлердің құқығын қорғауға баса назар аударады. Биыл «Жұмысшы мамандықтары жылы» аталуының да астарында осы мағына жатса керек. Мемлекет басшысы Қасым-Жомарт Тоқа...

Кеңес ұсынысы назардан тыс қалмады

Кеңес ұсынысы назардан тыс қалмады

Amanat партиясы облыстық филиалы жанындағы Азаматтық қоғам мен мәдениетті дамыту жөніндегі «Miras» аймақтық кеңесі партияның 2027 жылға дейінгі «Халықпен бірге!» сайлауалды бағдарламасын және партияның басқа да бағдарламалық құжаттарын, мәдениет және өнер саласына, қазақстандық қоғамда бірлік пен ке...

Ертегі тыңдаған баланың ертеңі жарқын

Ертегі тыңдаған баланың ертеңі жарқын

Ертегі тыңдап өскен баланың ертеңі жарқын болады. Бала санасына ұлттық құндылықтарды ерте жастан сіңірудің маңызы зор. Бұл ретте мектепке дейінгі білім беру мекемелерінің атқарып отырған қызметі орасан. Ертегі тыңдап өскен баланың қазақи ұлттық дәстүрді меңгеріп, үйренуі де бөлек болады.

Өмірге ғашық жан еді

Өмірге ғашық жан еді

Жаратқанның пәрменіне бағынған әлсіз ғана пенде екенімізді тағы бір мәрте мойындадық. Алланың шешіміне ешқандай шара жоқ. 44 жасқа қараған шағында жас ғұмырын ажал қиған Сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл қызметінің подполковнигі Серік Ермекұлының өмірден озғанына да қырық күнге таяп қалыпты.

«Таблиғи жамағат» қандай қозғалыс?

«Таблиғи жамағат» қандай қозғалыс?

Еліміз азаттыққа қол жеткізген алғашқы жылдары сыртқы әлеммен мәдени, саяси, экономикалық сонымен бірге діни байланыстар орнады. Бұл түрлі діни ағымдардың елімізге еркін енуіне жол ашты.

Таласым, неткен тамаша...

Таласым, неткен тамаша...

Қойнауы құтты, қазынасы мол Талас топырағында жүзеге асып жатқан нәтижелі істер аз емес. Ынтымағы жарасқан ауданнан жүйелі жұмысты, береке мен жарасымды тірлікті көруге болады. Қай саланы алып қарасаңыз да ілгерілеу бар. Бастысы, аудан атқамінерлері елмен етене араласып, халықтың көкейіндегі мәселел...

Қарызсыз қоғам қалыптастырудың кепілі қандай?

Қарызсыз қоғам қалыптастырудың кепілі қандай?

Қазіргі нарықтық экономика мен қаржылық қызметтердің кең тараған заманында әрбір азаматтың өмір сүру сапасы оның қаржылық сауаттылық деңгейіне тікелей байланысты. Бұл тек жеке әлауқаттың ғана емес, сонымен қатар тұтас мемлекеттің экономикалық тұрақтылығының негізі. Қаржыны дұрыс басқару, ақша ағынын...

Мемлекет берген мүмкіндікті мүлт жібермеген

Мемлекет берген мүмкіндікті мүлт жібермеген

Еңбексіз құр арман, бос қиял жетістікке жеткізе алмайтыны айтпаса да түсінікті. Өкініштісі, бүгінгі таңда көп адам «аз еңбектеніп көп пайдаға кенелу» дейтін психологиялық дертке шалдыққан. «Көрінбеген нәрсені аламын деп, айырылма қолыңдағы бар малыңнан» деп Мәшһүр Жүсіп ескерткендей, түрлі қаржылық...

Бес қаруын сайлаған, Кегін алмай қоймаған...

Бес қаруын сайлаған, Кегін алмай қоймаған...

Қазақтың бойында ежелден-ақ адалдық, қонақжайлылық, бауырмалдылық, асқақ рух, өр мінез сияқты ғажайып қасиеттер болған. Әсіресе, XVII-XVIII ғасырлардағы жоңғарлармен болған шайқастарда ұлттық рух асқақтап, идеал болатын әйгілі тұлғаларымыз дараланып, халық жадында мәңгі орнығып қалды. Міне, сондай ә...

Үш айда едәуір айығып шығады

Үш айда едәуір айығып шығады

Елімізде ерекше жандарды қорғау, қамқорлық жасау аса маңызды. «Қазақстан Республикасында мүгедектігі бар адамдарды әлеуметтік қорғау туралы» Заңында «Мүгедектектігі бар адамдардың әлеуметтік-тұрмыстық және ортаға бейімделуі – мүгедектігі бар адамдардың өзін-өзі қарап күту, өз бетімен өмір сүру мүмкі...

Отанды қорғап, көп отбасыға көмектескен ерекше жан

Отанды қорғап, көп отбасыға көмектескен ерекше жан

Кешегі ел басына күн туған, ат ауыздығымен су ішкен сұрапыл жылдарда Отанын қорғауға аттанған ержүрек қазақ азаматтары аз емес. Солардың бірі – 36 жасында Ұлы Отан соғысына қатысқан, Шу ауданының перзенті Арапбай Сарыбаев.

Ерекше балалардың шексіз өнері

Ерекше балалардың шексіз өнері

Облыс әкімдігі мәдениет және тілдерді дамыту басқармасының Шерхан Мұртаза атындағы «Руханият және тарихтану орталығы» «Атпал» жауапкершілігі шектеулі серіктестігінің демеушілігімен, «Менің атым – шексіздік» атты облыстық өнер байқауын ұйымдастырды. Мұндай сайыс мүмкіндігі шектеулі ерекше білім беру...

Абай шығармаларындағы адресаттық құрылым

Абай шығармаларындағы адресаттық құрылым

Адам болмысының өзегін құрайтын, бір-бірімен тығыз байланыстағы екі ұғым – сөз және сана. Бұл ұғымдар адамның ойлау жүйесі мен танымдық қабілетін сипаттауда тіл білімінде, психолингвистикада, философия мен когнитивтік ғылымдарда қарастырылады. Сөздің тек коммуникация құралы ғана емес, сондай-ақ сана...

Ихсан - жақсылық жасау, кемелдікке жету деген сөз

Ихсан - жақсылық жасау, кемелдікке жету деген сөз

Адамзат тарихында рухани кемелдікке жету мәселесі әрқашан басты тақырыптардың бірі болып келген. Ислам өркениетінде бұл мақсат ихсан ілімі арқылы айқындалды. Ихсан сөзі араб тілінде «жақсылық жасау», «кемелдікке жету» деген мағынаны білдіреді. Діни дәстүрде ихсан – «Алланы көріп тұрғандай құлшылық е...

Ата-анаға құрмет – жақсылықтың үлкені

Ата-анаға құрмет – жақсылықтың үлкені

Әр адам баласы үшін өмірде аяулы әкешешенің орны бөлек. Олар сенің өмірге келуіңе себепкер болған, сені мәпелеп өсірген, ең жанашыр адамдар. Өкінішке қарай қазір кейбір перзенттер есейген соң ата-анаға қарсы шығып, көңілдерін қалдырып жүргені жасырын емес. Ал шариғатта ата-ананы сыйлау ерекше маңызб...

Имандылық – ізгі қасиет

Имандылық – ізгі қасиет

Рухани келісім күніне арналған діни бірлестіктердің өкілдері мен дін саласындағы сарапшылардың Тараз қаласы, Марс Үркімбаев атындағы жастар сарайында өткен кездесуінде аталған саланың құндылықтары мен ерекшеліктері кеңінен қамтылды. Жиынға облыс әкімдігі дін істері басқармасының басшысы Сәкен Мыңбае...

«Асыл» командасы топ жарды

«Асыл» командасы топ жарды

Мемлекет басшысының Қазақстан халқына Жолдауы аясында бұқаралық спортты дамыту және мүмкіндігі шектеулі жандарға қолдау көрсету мақсатында «Ауыл» партиясы жанынан құрылған «Мүгедектердің құқығын қорғау жөніндегі комиссиясы» параволлейболдан турнир өткізді.

Мектептердің жөндеу жұмыстары – партиялық бақылауда

Мектептердің жөндеу жұмыстары – партиялық бақылауда

Amanat партиясы облыстық филиалы жанындағы Сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл жөніндегі кеңесі, Партиялық бақылау комиссиясының мүшелері және қалалық мәслихат депутаттары Тараз қаласындағы №54 мектебіне күрделі жөндеу жұмыстарының барысымен танысты

Студенттермен сүбелі кеңес

Студенттермен сүбелі кеңес

Мемлекет басшысының Қазақстан халқына Жолдауын насихаттау мақсатында қалалық мәслихаттың депутаттары – Мұрат Бердалиев пен Кемел Әбденбаев Жамбыл политехникалық жоғары колледжінің студенттерімен кездесті.

Болашақтың бизнесі қандай болады?

Болашақтың бизнесі қандай болады?

Respublica партиясы облыстық филиалының ұйымдастыруымен Тараз қаласында «Болашақтың бизнесі: жаңа мүмкіндіктер мен трендтер» атты ауқымды бизнес-форум өтті. Шараға 500-ге жуық кәсіпкер, Қазақстан Республикасы Парламенті Мәжілісінің депутаттары, мемлекеттік орган өкілдері, салалық сарапшылар мен қоға...

Жемқорлыққа қарсы іс-қимыл –  әрбір азаматтың міндеті

Жемқорлыққа қарсы іс-қимыл – әрбір азаматтың міндеті

Сыбайлас жемқорлық – кез келген елдің өркендеп дамуына кері әсерін тигізетін негізгі факторлардың бірі. Ол мемлекеттік органдардың тиісті қызмет атқаруына нұқсан келтіріп, заң үстемдігін теріске шығарып, азаматтардың конституциялық құқықтары мен мүдделерінің бұзылуына түрткі болады, мемлекет пен қоғ...

Үйде де, түзде де бірге

Үйде де, түзде де бірге

Тараз қаласының солтүстік батысындағы Аса ауылының тумасы Асхат Оспанов бала күнінен әскери форма киіп, даңқты қолбасшы Бауыржан Момышұлындай құрметке бөленуді армандаған. Ол дәл осы арман-мақсатына қол жеткізу үшін 32363 десанттық-шабуылдаушы бригадасында Отан алдындағы азаматтық борышын өтейді. Бұ...

Табиғатты қорғау қастерлі іс

Табиғатты қорғау қастерлі іс

Елдің экологиялық ахуалын жақсартуда және халық арасында экологиялық сананы орнықтыруда орман шаруашылығы саласы маңызды рөл атқарады. Бұл бағытта облыс әкімдігінің табиғи ресурстар және табиғат пайдалануды реттеу басқармасының Жуалы ормандарды және жануарлар дүниесін қорғау жөніндегі мемлекеттік ме...

Қылмыс хроникасы

Қылмыс хроникасы

Қылмыс хроникасы

Дүние жүзінде суицид неге жиіледі?

Дүние жүзінде суицид неге жиіледі?

Әлемнің қырық елінде өз-өзіне қол жұмсау қылмыс болып саналады. Ал суицидпен күрес мамандары мұны заңдастыру орынсыз деген пікірде. Өйткені мұндай әрекетке баратын адамдарды жазалау емес, қолдау қажет дейді. Өкінішке қарай, қазір дүние жүзінде суицид көрсеткіші безгек, ВИЧ/АИТВ, обыр секілді қатерлі...

Алаяқтар сізді қалай алдауы мүмкін?

Алаяқтар сізді қалай алдауы мүмкін?

Алаяқтық – әділетті қоғамның қас жауы. «Заң мен тәртіп» қағидатын берік ұстанған мемлекетте тұрғындардың қалтасына қол салатын мұндай өрескел қылмыстарға жол берілмеуге тиіс. Өкінішке қарай, құқық қорғау органдарының жан-жақты алдын алу жұмыстарына қарамастан, әзірге бұл кеселдің тамырына балта шабы...

Бізде мықты мұғалімдер көп

Бізде мықты мұғалімдер көп

Елордада Amanat партиясының Мұғалім “talks” кейс- платформасының отырысы өтті. Мұғалім мен оқушыны жалғаған адалдық пен білім алаңында ерекше көзге түскен педагогтерге ведомстволық наградалар табысталды. Оның қатарында Тараз қаласындағы Төле би атындағы №8 гимназия ұстазы Жанар Алдатаева Оқу-ағарту...

Партиялық бақылау-жұмыс жүйесін арттырады

Партиялық бақылау-жұмыс жүйесін арттырады

Amanat партиясы облыстық филиалы жанындағы Сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл жөніндегі кеңесі партиясының 2023-2027 жылдарға арналған «Халықпен бірге!» Сайлауалды бағдарламасының орындалу барысын қадағалап отырады. Жуырда облыс көлемінде мемлекеттік бағдарламалар аясында автомобиль жолдары құрылыс...

Жол картасы - өмір сапасын жақсартады

Жол картасы - өмір сапасын жақсартады

Amanat партиясы сайлауалды бағдарламасын жүзеге асыру жөніндегі облыстық Жол картасы бойынша мониторингілеу жұмыстары тұрақты жүргізіліп отыр. Ол үшін партияның барлық ресурстары тартылған. Облыстық жол картаның пункттеріне партия фракциясының 147 мүшесі, барлық деңгейдегі мәслихат депутаттары бекіт...

«Таңбалы тарих»–ақтаңдақ жылдардың айшықты таңбасы

«Таңбалы тарих»–ақтаңдақ жылдардың айшықты таңбасы

Жыл басынан бастау алған «Әулиеата – кітап оқитын өңір» жобасы аясында Шерхан Мұртаза атындағы Руханият және тарихтану орталығында белгілі тарихшы, Қазақстан Журналистер одағының мүшесі Мадияр Ералыұлының «Таңбалы тарих» атты жаңа кітабының таныстырылымы өтті.

Баспасөзге жазылушылар күні өтті

Баспасөзге жазылушылар күні өтті

«Қазпошта» акционерлік қоғамы облыстық филиалының ұйымдастыруымен «Жазылушылар күні» өтті. Қазір газет-журналдарға 2026 жылға жазылым басталған науқан. Осыған орай аймақтағы бұқаралық ақпарат құралдарының басын қосып, акционерлік қоғамның жазылушылармен бірлесе атқарып жатқан жұмыстары талқыланды.

Шаруашылық техникалары жаңартылуда

Шаруашылық техникалары жаңартылуда

Жайлауы кең, қойнауы кен Мойынқұм ауданында ауыл шаруашылығы саласында айтарлықтай іс атқарылды. Мәселен, ауыл шаруашылығы өнімдерінің жалпы ақшалай көлемі осы жылдың 8 айында 3952,7 миллион теңгені құрап, өткен жылдың тиісті кезеңімен салыстырғанда нақты көрсеткіш индексі бойынша 102,1 пайызды құра...

Қыбырай би

Қыбырай би

Қалың Дулат ішіндегі азулы би, атақты шешен болған Қыбырай Жайылмысұлы (1589-1682) Жаныстың шөбересі, Ташкенттен жоғары Шыршық өзенінің оң жағасында тұрды, Есімхан мен Ташкент билеушісі Тұрсынхан соғысқанда Қыбырай батыр Есімхан жағында болған, делінеді.

Салафизм - теріс ағым

Салафизм - теріс ағым

Қоғам өмірінде діннің алар орны ерекше. Өйткені дін әдептілік қағидаларымен қоғам бірлігін, тәрбиелік жүйелерді қалыптастыруда елеулі рөл атқарады. Адам дінге сенген соң, өзгелерге жәбір көрсетуден, тәртіпсіздік жасаудан, ішімдік, есірткі секілді жаман әдеттерден бойын алыс ұстайды. Дінсіз қоғамда т...

Колледж командасы республикалық байқауға қатысады

Колледж командасы республикалық байқауға қатысады

Шерхан Мұртаза атындағы халықаралық Тараз университетінің базасында «Aуыл» партиясы облыстық филиалы «Acapedia» компаниясымен бірлесіп, жоғары және арнаулы орта білім беру мекемелерінің студенттері мен мектеп оқушылары арасында «Инновациялар. Тұрақтылық. Болашақ» тақырыбында интеллектуалды агрохакат...

Өрт қауіпсіздігі - белсенділер назарында

Өрт қауіпсіздігі - белсенділер назарында

Соңғы кездері облыс орталығындағы жеке тұрғын үй секторында және аулаларда техногендік өрт шығу дерегі жиі орын алып отыр. Осыған орай Қазақстан Халық партиясының белсенділері 9-10 қазан күндері тұрғындар арасында ақпараттық-танымдық шара өткізген болатын. 11 қоғамдық тамақтану орны мен жеке тұрғын...

Ақшаны тапқан емес, жинай білген тез байиды

Ақшаны тапқан емес, жинай білген тез байиды

Адамды адам еткен еңбек екені бағзыдан белгілі. Ерінбегеннің бәрі еткен еңбегіне қарай аз болсын, көп болсын ақша табады. Иә, ақшаны бәрі таба алады. Абайша айтсақ, «адам боп ақша табудың» амалы көп. Дегенмен «адамды құстай ұшырып, мал істейтін жұмысты от пен суға түсірген, отынсыз тамақ пісіріп, су...

Адам өз өмірін не үшін сақтандырады?

Адам өз өмірін не үшін сақтандырады?

Мына өмірде көбіміздің көзіміз ашық, оқыған, тоқыған, білімдіміз. Әйтсе де кейде жаһандағы түрлі игі жаңалықтардан құр қалып кетіп жатамыз. Сондай тамаша игі істің бірі – өз өміріңді сақтандыру. Естіп, біліп жүрсек те кейде денсаулығымыз бен болашағымызды, өмірімізді, несиемізді сақтандырудың орнына...

Экологтар мен инженерлер ерекше жандармен кездесті

Экологтар мен инженерлер ерекше жандармен кездесті

«KENES TIME» ЖОБАСЫ АЯСЫНДА ОБЛЫСТЫҚ КӨЗІ КӨРМЕЙТІН ЖӘНЕ ӘЛСІЗ КӨРЕТІН АЗАМАТТАР КІТАПХАНАСЫ ТҰРАҚТЫ ОҚЫРМАНДАРДЫҢ ӨТІНІШІН ҮНЕМІ ОРЫНДАП ОТЫРАДЫ. КІТАПХАНАДА ЖАЗУШЫ, АҚЫН, ҚАЙРАТКЕР, ҒАЛЫМДАРМЕН ДЕ КЕЗДЕСУЛЕР ЖИІ ӨТКІЗІЛІП ТҰРАДЫ. СОНЫМЕН ҚАТАР ӨЗГЕ ДА САЛАНЫҢ МАМАНДАРЫМЕН ӘҢГІМЕЛЕСУ ОҚЫРМАНДАРҒА Ұ...

«Пранк» ойыннан шығатын өрт емес пе?

«Пранк» ойыннан шығатын өрт емес пе?

Жасанды интеллектінің дамыған заманында әлеуметтік желіні ашып парақтау біз үшін күнделікті әдетке айналған. Ол пайдалы ма, жоқ па аңғарып жатқан ешкім жоқ. Десе де сол желіде кейде адам ойына сыймайтын бейне жазбаларды көзіміз шалып қалады. Соның бірі адамды алдау арқылы күлдіретін – пранк. Бірақ к...

Тау баласы

Тау баласы

Ол киелі Әулие шоқының баурайындағы алақандай Керуде кіндік қаны тамып, Қаракемерде мектеп бітірді. Әскерде және студенттік жылдарда болмаса, туған ауылынан ұзап шыққан да емес. Бала күнінен ауылының үстінен төніп тұрған биік тауға қарап өсті. Тау баласына тән таудай мінезі қалыптасты. Осында механи...

Түйе шаруашылығын дамыту үшін «Верблюд» кооперативі құрылды

Түйе шаруашылығын дамыту үшін «Верблюд» кооперативі құрылды

Мемлекет басшысы Қасым-Жомарт Тоқаев халыққа арнаған Жолдауында «Ауыл шаруашылығын дамытпай, бәсекеге қабілетті экономика құру мүмкін емес» екенін айтып, бұл салада шешімін таппай келе жатқан өзекті мәселелердің барына тоқталған болатын. Мәселен, өнімділікті арттырып, шикізат өндірумен ғана шектелме...

Өндірісі өркендеп, шаруасы шалқыған

Өндірісі өркендеп, шаруасы шалқыған

Талас ауданында бірқатар өңдеу өнеркәсіп орындары аудан экономикасының көшін ілгері сүйреуде. Атап айтқанда, ауданда ағымдағы жылдың 9 айдағы қорытынды болжамымен өнеркәсіп өндірісінің көлемі 28 миллиард теңгені құрады, яғни өткен жылдың тиісті кезеңімен салыстырғанда, өнеркәсіп өндірісінің көрсеткі...

Қарттарға құрмет – ұрпақ парызы

Қарттарға құрмет – ұрпақ парызы

«Ауыл» партиясы облыстық филиалының өкілдері қарттар күнін ерекше форматта өткізді. Ардагерлерге құрмет көрсетуді мақсат еткен белсенділер дәстүрлі мерекені тың мазмұнмен байытып, қарияларға сый-сияпат ұсынып қана қоймай, заманауи технологиямен таныстыруды да қолға алды.