Ұлттар достығының маңызы ерекше. Өткен ғасырдан бері қарай Қазақстан түрлі этностар өкілдерінің туған үйіне айналды. Тағдырдың барлық бұрмалануына қарамастан, Қазақстан жері сырттан келушілер үшін жайлы. Олар қазақстандықтардың үлкен тату отбасына кіріп, онда өздеріне лайықты қиналмастай орын тапты. Ұлы Отан соғысының басында қысқа мерзімде жер аударылған Солтүстік Кавказ, Қырым, Грузия аумағында тұратын гректер де Қазақ жерін мекендеуге мәжбүр болды. Біршама гректер Қазақстанға жер аударылды. Эллада балаларына бұл жағдай оңайға соққан жоқ.
Бұл туралы профессор Иван Джуха «Арнайы эшелондар шығысқа қарай жүреді» кітабында егжей-тегжейлі жазған. Онда келесі мәліметтер келтірілген: «Депортацияланған гректер Қазақстан Республикасына сегіз жыл ішінде жеткізілді.
1941 жылы неміс контингентімен бірге Қазақстанда 15-20 мың Севастополь гректері болды, 1942 жыл «Краснодар» болды. Сәуірден қазанға дейін созылған депортация науқанының нәтижесінде республикаға шамамен төрт мың грек келді. 1944 жылы Гурьев облысына Қырымнан келген 1440 грек орналастырылды. 1949 жылы Грузия, Әзірбайжан, Кубань және Украинадан 37 мыңға жуық гректер Қазақстанның грек контингентіне ең күшті өсім әкелді. 1950 жылға қарай Қазақстанда шамамен 43-44 мың грек болған. Олар республиканың арнайы қоныс аударушыларының жалпы санының бес пайызын құрады. Көптеген адамдар адамгершілікке жатпайтын зорлық-зомбылық жағдайлардан аман қалмай, жер аударылым кезінде қайтыс болды. Аман қалғандар баталы Қазақстан жеріне кеп тұрақтанып, жергілікті халықтың көмегіне мұқтаж болады. Бірте-бірте бейтаныс жер туған жерге айналды және Қазақстан олардың Отаны болды.
Қазірдің өзінде егемен мемлекетте грек этносының өкілдері өз тілін, дәстүрлерін үйренуге, ұлттық мәдениетті дамытуға мүмкіндік алды. Нәтижесінде грек этносының өкілдері өздерінің бірегейлігін сақтай отырып, өздерінің дәстүрлерін ұмытпай, ортақ үйіміздің өркендеуі үшін жұмыс істей отырып, полиэтникалық қазақстандық қоғамға бөлшектенбестен қосылды.
«Жамбыл облысының гректер қоғамы» этномәдени бірлестігі – біздің өңірде алғашқылардың бірі болып ұйымдастырылды. Ол 1989 жылы құрылды және оның алғашқы төрағасы Константин Кочериди болды, содан кейін мен осы қоғамдық ұйымды басқардым. Бізде әртүрлі жұмыстар жүргізілуде. Біз қайырымдылық жұмыстарымен, мәдениет пен тілді сақтаумен, тарихты зерттеумен және тағы басқалармен айналысамыз.
Гректер арасында әрдайым көмекке келуге, қолдауға, мұқтаж жандарға жәрдемдесуге дайын кәсіпкерлер көп. Біз қайырымдылық акцияларына қатысамыз, оның барысында қайғылы оқиғалардың құрбандарына көмек көрсетіледі. Біз мәдени мұрамызды сақтауға, жас ұрпаққа тілдер мен мәдениетті, дәстүрлерді, әдет-ғұрыптарды, этностың жаны деп аталатын барлық нәрсені білуге тырысамыз. Бұл үшін біздің елімізде барлық жағдай жасалған.
Біздің этномәдени бірлестіктің өкілдері тілдерді үйренуге аса көңіл бөлуде. Бізде грек тілі пәнінің мұғалімі бар және тілек білдірушілер үшін жеке сабақтар өткізіледі. Мемлекеттік тіл жоғары және орта оқу орындарында оқытылады. Біз грек мәдениетінің күндерін өткіздік, оның барысында лекторлар қатысушыларға тарих, дәстүрлер, әдет-ғұрыптар туралы қызықты әңгімеледі. Осы күзде өңіріміздің басқа этномәдени бірлестіктерінің өкілдерімен бірге Жамбыл облысы этностарының мәдениеті мен дәстүрлері күніне арналған және біздің көпұлтты Қазақстанға тән барлық мәдениеттердің бірлігінің салтанатына айналған «Бірлігіміз – әралуандылықта» атты үлкен мерекеге қатысты.
Іс-шара барысында Жамбыл облысы этностарының мәдени мұрасы, салт-дәстүрлері таныстырылды. Ол үшін арнайы тақырыптық алаңдар ұйымдастырылды, онда халық шығармашылығы, кітаптар, музыкалық аспаптар мен этникалық костюмдер көрсетілді.
Осы іс-шара барысында сахнада біздің этномәдени бірлестіктің «Infiniti» хореографиялық ансамблі (жетекшісі Елена Малхосьян) шығармашылық нөмірімен өнер көрсетті. Бұл ұжым облыста ғана емес, одан тыс жерлерде де кеңінен танымал екенін атап өткім келеді. Олар «Жас Дарын», «Сахна артындағы», «Қызыл айдаһар» және басқа халықаралық конкурс-фестивальдердің қатысушылары, гран-при жүлдегерлері, лауреаттары болып табылады.
Осы жылдың жазында біз басқа этномәдени бірлестіктермен бірге Тараздағы «Еуропа-Азия» халықаралық бейбітшілік және келісім шеруінің бірінші кезеңіне қатысушыларды құттықтадық. «Жамбыл облысының гректер қоғамы» «Infiniti» хореографиялық ансамблі осы марш аясында өткізілген «Жүректерді ашатын музыка» атты музыкалық марафонында қонақтар алдында өнер көрсетті. Біз Қазақстан халқы республикалық және өңірлік Ассамблеясының барлық іс-шаралары мен акцияларына белсенді қатысамыз. Жоғарыда айтылғандар олардың кейбіреулері ғана.
Грек этносының өкілдері барлық қазақстандықтармен бірге біздің облыс пен елдің дамуына, бейбітшілік пен келісімді сақтауға және нығайтуға лайықты үлес қосуда. Мысалы, пандемия кезінде біздің этномәдени бірлестіктің өкілдері облысымыздың аудандық ауруханаларында оттегімен қамтамасыз ету үшін жабдықтар монтажын жүргізді. Мұндай көмекке біздің арамыздағы көптеген құрылысшылар, өндірушілер, демеушілер барынша атсалысты.
Атап айтсам, олардың қатарында Дмитрий Попандопуло (жеке жобалау институты), еліміздің ірі химиялық кәсіпорны филиалының бұрынғы директоры Леонид Франгулиди бар. Бірақ Георгий Хутиди («Таразхиммонтаж» ЖШС) тек құрылысшы және демеуші ғана емес, сонымен қатар спорт әлемінде футбол жаттықтырушысы ретінде танымал. Сергей Казмиди де өз өмірін өндіріспен байланыстырды, ол жоғарыда айтылғандардың көпшілігі сияқты меценат болып табылады.
Біз консулдықпен, елшілікпен тығыз байланыстамыз. Біз құжаттамаға қатысты мәселелерді бірге шешеміз. Оларды барлық іс-шараларға шақырамыз. Ағымдағы жылдың қараша айында Қазақстан мен Греция арасындағы дипломатиялық шартқа қол қойылғанына 30 жыл толады. Іс-шара республикалық деңгейде өткізілетін болады.
Грек этносының өкілдері арасында іс-шаралар өткізіліп, онда мемлекеттік бағдарламаның маңызды сәттерін, ел өміріндегі саяси оқиғаларды түсіндіреміз. Жақында біз Президенттің кезектен тыс сайлауына қатыстық. Дауыс беру кезінде Мемлекет басшысы Қасым-Жомарт Тоқаевтың кандидатурасын қолдадық. Біздің бірлестік қызметіндегі маңызды аспект – балалармен, жастармен жұмыс жасау. Өскелең ұрпақ – біздің болашағымыз, еліміздің ертеңі. Олар жаңа әділетті Қазақстанда жұмыс істеп, өмір сүреді. Осыған байланысты білім беру ұйымдарында оқушылармен жүйелі түрде түсіндіру, тәрбие жұмысы жүргізіледі. Бізде полиция майоры Татьяна Герантиди басқаратын бөлім бар.
Сондай-ақ бәріміз үшін ең бастысы – бейбіт аспан, берік достық, өзара сыйластық екенін атап өткім келеді. Сондықтан біз, біздің баға жетпес байлығымыз – бейбітшілік пен бірлікті қорғауды жалғастырамыз.
Георгий БУЮКИДИ,
«Жамбыл облысының гректер қоғамы» этномәдени бірлестігінің төрағасы.
Comments are closed.