«Айша бибі» шекара өткізу пунктінде есімі елге таныс аға нұсқаушы, кіші сержант Қуанышбек Карбозов қызмет етеді. Оның шекара шебінде жұмыс істеп жүргеніне 12 жылдан асса, өткізу пунктіне келгеніне 2 жыл болған. Антына берік азамат 2007 жылы мерзімдік әскери қызметін де шекарашыдан бастаған. Қуанышбек бала кезден ит асырап, оны үйретуге әуес болған. Оның есімін елге әйгілеген оқиға 2017 жылы 17 ақпанда орын алған-ды.
Ол кезде Қуанышбек Көксай шатқалындағы Бауыржан Момышұлы шекара заставасында келісімшарт бойынша қызмет атқаратын. Қ.Карбозов басқа сарбаздармен бірге таңертең шекараға келген бойда дабыл пәрмені бойынша сапқа тұрған. Шекарашылар не болғанын түсінбей абдырап қалған уақытта, командирлер жауынгерлерге қару-жарақ емес, қар тазалайтын құрал-саймандар ұстатқан. Көксай шатқалында бір топ адамның қар астында қалғанын сарбаздар кейін білген. Аталған аумаққа лезде жеткен олар уақыт жоғалтпай бірден іске кіріскен. Сонда итпен адам іздеген кинологтардың қатарында Қуанышбек те болған. Іздестіру шаралары кезінде 30 шақты шұңқырдың біріне Қуанышбектің иті айналып келіп үре беріпті. Демек, жоғалған адамдар сол жерде болуы мүмкін ғой. Содан Қуанышбек басшылыққа болған жайды баяндаған соң, офицерлер бар күшті сонда жұмылдыруға келіскен. Соңыра қазылған жерден адамның аяғы көріне бастаған. Кейін сол маңнан шекарашылар 17 адамды тауып, шығарған. Өкінішке қарай, 7 адам қардың екпініне шыдамай сол мезетте өмірмен қош айтысыпты. Қуанышбек пен «Енисей» деген иттің ерлігі бағаланып, әскери қызметшілер сол жылы «Үздік жыл шекарашысы» деген марапат алған. Қуанышбек те ондай иттің мыңнан емес, миллионнан бір кездесетінін айтуда.
– «Енисей» расында ерекше ит еді. Қазіргі иттеріміз де сол секілді бельгиялық овчарка. Әскерде осы иттерге сұраныс жоғары. Себебі, неміс овчаркасының сезу қабілеті 30 пайыз болса, бельгиялықтардыкі 60 пайызға дейін жетеді. Негізі овчарканың бельгиялық тұқымдасы шыдамдылығы, күші жағынан қалай дегенде де неміс иттерінен бір саты жоғары тұрады. Біз мемлекеттік шекарадан өткен көлік құралдарының барлығын қызметтік итпен тексереміз. Мұндағы қызметтік иттер есірткі заттарын, қару-жарақ, оқдәрілер табуға үйретілген. Күдікті затты әшкерелегенде ит белгі береді. Олжасын тапқан әр иттің белгі беруі де әртүрлі. Мысалы, менің «Скань» деген итім күдіктіні тапса, маған қарап үріп, күмәнді аумақты нұсқайды. «Сканьді» үйретіп жүргеніме бір жарым жылға жуықтады. Жалпы бұған дейін 6 итпен жұмыс істедім. Түсінгенім, иттер кез келген иісті қалт жібермейді. Бірден анықтайды. Өйткені, есірткіні көбіне күдік тудырмайтын, қарияларға, болмаса балаларға салып жіберетіндер болады. Сол үшін шекара асқандардың барлығын тексереміз. Мысалы, бір жарым жыл бұрын осы бекетте қарт ападан есірткі тапқанымыз бар. Сол секілді бактың астынан арнайы орын дайындап, темекі затын алып өтпек болған күдіктіні ұстадық. Адам қателессе де ит қателеспейді. Мысалы, есірткі алып өтпесе де қолданған адамға үрсе, оны адам мойындамаса да, сараптама растап береді, – дейді Қуанышбек Карбозов.
«Айша бибі» өткізу бекетінде 2010 жылдан бері осы салада жүрген сержант Рауана Исаева да тәжірибелі шекарашылардың қатарында. Ол шекарадан өткен азаматтардың жеке басын анықтап, құжаттарын тексереді. Жалған құжатпен өтуге оқталғандарды бірден анықтап, одан әрі істі тиісті органдарға тапсырады. Қарап отырсақ, мұндағы әр шекарашы өзіне берілген тапсырманы мүлтіксіз орындайды. Өйткені, күні ертең шекарадан қарапайым халыққа ілесіп, қылмыскерлер де өтуі әбден мүмкін. Мұндайда шекарашыға барынша салқынқанды болған ләзім. Түсінгеніміз, ел тыныштығын күзеткен жауынгерлерге жүктелген міндет р асында жоғары.
Сәндібек ПІРЕНОВ
Comments are closed.