Соңғы жылдары әлеуметтік жобалар негізінен мемлекеттік әлеуметтік тапсырыс механизмі арқылы жүзеге асырылып келген болатын. Бірақ гранттық жүйенің енгізілуі өңірлердің қажеттіліктеріне жедел әрі тиімді жауап беруге жағдай жасады. Нәтижесінде, міндеттерді «Азаматтық бастамаларды қолдау орталығы» КеАҚ сияқты кәсіби операторларға жүктеу мүмкін болды. Орталықтың басқарма төрағасы Лима Диастың айтуынша, бұл қадам үкіметтік емес сектордың жұмысына жаңа серпін беріп, азаматтық қоғамның дамуына ықпал еткен.

– Гранттар тек қаржылық көмек қана емес, олар әлеуметтік бастамаларды дамытудың маңызды құралы. ҮЕҰ-лар бұл мүмкіндікті пайдаланып, өңірдегі өмір сапасын жақсартуға өзіндік үлесін қосып отыр. Біз Жамбыл облысында бастамалары азаматтық қоғамды нығайтуға және әлеуметтік мәселелерді шешуге бағытталған ҮЕҰ-лардың белсенділігі мен жаңашыл көзқарастарын көріп отырмыз. Енді біз бұл ынтымақтастықты ары қарай нығайтып, бірлесе отыра бұдан да жақсы нәтижелерге қол жеткізуді көздейміз, – дейді Лима Диас.

Орталық 2016-2024 жылдар аралығында жалпы сомасы 14,8 миллиард теңгені құрайтын 842 гранттық жобаны жүзеге асырған. Ал, үстіміздегі жылдың көрсеткіші – 2,8 миллиард теңге, 200-ге жуық жоба. Оның ішіндегі 108 жоба жергілікті атқарушы органдар, 65 жоба Мәдениет және ақпарат министрлігі, 17 жоба Сыртқы істер министрлігі және 7 жоба «Шелл» компаниясы тарапынан қаржыландырылған екен. Өз кезегінде бұл гранттар қысқа мерзімді (3 айдан 1 жылға дейін), орта мерзімді (1-2 жыл) және ұзақ мерзімді (2-3 жыл) болып бөлінеді.

Ал, облыста гранттар есебінен үш жобаны жүзеге асырған. Бұл жобалар өңірдің ең өзекті мәселелерін шешуге бағытталған. Осындай сәтті жүзеге асқан бастамалардың бірі–«Ардагерлеріміз–Ардақтыларымыз» жобасы. Аталған жоба республикалық «Ардагерлер ұйымы» қоғамдық бірлестігі облыстық филиалының тарапынан жүзеге асырылған.

– Біз 2024 жылы облыста «Ардагерлеріміз – Ардақтыларымыз» атты жобаны ұйымдастырдық. Бұл жоба азаматтық қоғамды дамытудағы маңызды бастама болды деген сенімдемін. Біздің мақсатымыз – ардагерлерге қолдау көрсету, олардың бай өмірлік тәжірибелерін қоғам игілігі үшін пайдалану. Біз жастарға және қиын жағдайға тап болған жерлестерімізге көмектесіп, оларды өңір өміріне белсенді қатысуға ынталандырамыз. Ардагерлердің қоғамдағы рөлін нығайтудан бөлек, біз үшін азаматтық институттардың дамуына жағдай жасау және жергілікті билік пен бизнес- қоғамдастық арасында конструктивті диалог орнату маңызды болды. Біз ардагерлеріміздің көпжылдық тәжірибесі әлеуметтік мәселелерді шешуге, әлеуметтік тұрақтылықты нығайтуға және азаматтық белсенділікті арттыруға көмектеседі деп сенеміз, – дейді бастаманың облыс үшін маңыздылығын ерекше атап өткен жоба менеджері Азамат Намелбек.

Жоба менеджерінің айтуынша, жобаны жүзеге асыру барысында жастарды тарту мәселесіне де ерекше көңіл бөлінген. Сөйтіп, ардагерлер мен жас ұрпақ бірге жұмыс істеп, сабақтастық пен бірліктің негізін қалады. Атап айтқанда, облыста «Қарттар кеңесі» және «Аналар кеңесі» сияқты бірнеше өңірлік конференциялар мен форумдар өткізіліп, оларға 100-ден астам адам қатысқан.

Грант аясында жүзеге асырылған тағы бір бастама – JAMBYL CIVIL HUB жобасы. «Жамбыл облыстық Азаматтық альянсы» заңды тұлғалар бірлестігі қызметі арқылы жергілікті азаматтық қоғамды дамытуға қолдау көрсетуді мақсат тұтқан жоба үкіметтік емес ұйымдар, жергілікті билік және қоғам арасындағы белсенді өзара әрекеттестіктің катализаторына айналып, тәжірибе алмасуға және өзекті мәселелерді талқылауға арналған платформа құрған. Бұл өз кезегінде өңірлік үкіметтік емес ұйымдардың әлеуетін арттыруға септігін тигізуде.

Грантты ұтып алған «Жамбыл облысы Азаматтық Альянсы» заңды тұлғалар бірлестігінің өкілдері жоба аясында қалалық және ауылдық ҮЕҰ басшылары үшін қаржылық сауаттылық пен бюджеттік процестерге азаматтық бақылау салаларында оқыту іс-шараларын өткізген. Жоба жетекшілері атап өткендей, аталмыш қолдау арқылы олар өзара тәжірибе алмасып қана қоймай, сонымен бірге басқа ұйымдармен бірлесе отыра өңірдегі әлеуметтік мәселелерді шешуге кіріскен.

– Біз үшін JAMBYL CIVIL HUB жобасы тек өзара әрекеттесу платформасы ғана емес, ол өңір өмірін жақсартуға мүмкіндік беретін маңызды құралға айналды. Өз қызметіміз арқылы біз үкіметтік емес ұйымдар, жергілікті билік және қоғам арасындағы байланысты нығайтуға үлес қосып отырғанымызды мақтан тұтамыз. Орталық пен облыстық әкімдік тарапынан алған қолдауымыз білім беру, экология және жастар саясаты салаларында көптеген бастамаларды жүзеге асыруға мүмкіндік бергенін атап өткім келеді. Бұл грант біз үшін тек қаржылық көмек емес, бұл біздің облыста азаматтық қоғамды дамытуға нақты үлес қосу мүмкіндігіміз болды. Сондай-ақ, бізге кәсібилігімен, ашықтығымен және мұқияттылығымен жобамыздың жүзеге асуына мүмкіндік берген Бірыңғай грант операторы – «Азаматтық бастамаларды қолдау орталығы» КеАҚ-на алғысымды білдіремін. Бұл қолдау бізді жаңа жетістіктерге шабыттандырып, әлеуетімізді толықтай жүзеге асыруға мүмкіндік берді, – деп атап өтті «Жамбыл облысы Азаматтық альянсы» заңды тұлғалар бірлестігінің төрағасы Исламбек Дастан.

Облыста гранттық жүйенің табысты басталуы жергілікті биліктің белсенді қолдауының арқасында жүзеге асқанын атап өткен жөн. Облыстық әкімдік гранттық қозғалысты бастауға катализатор болып, осы бастаманы іске қосты. Жергілікті биліктің қолдауымен гранттық жүйе әлеуметтік жобаларды жүзеге асыру сапасын арттырды, бірқатар міндеттерді Бірыңғай грант операторына тапсыру арқылы бұл жүйе қаржыны бөлуді айқындай түсіп, қойылған міндеттердің орындалу тиімділігін арттырды. «Азаматтық бастамаларды қолдау орталығы» КеАҚ төрағасы Лима Диастың айтуынша, Жамбыл облысы бұл бағытта басқа өңірлер үшін үлгі саналады. Гранттық жүйенің енгізілуі арқылы ҮЕҰ-лар өз жобаларын сәтті жүзеге асырып, әлеуметтік мәселелерді шешу бағытында тиімді жұмыс істей алуына септігін тигізуде. Сонымен қатар, бұл жүйе азаматтық қоғамның белсенділігін арттырып, жергілікті билік пен бизнес-қоғамдастық арасындағы ынтымақтастықты нығайтуға айтарлықтай үлес қосып отыр.

Жергілікті атқарушы билік пен үкіметтік емес ұйымдардың бірлескен бұл жұмыстары, гранттық жүйенің әрі қарай дамуы мен оның жаңашылдықты қабылдау деңгейі, әртүрлі әлеуметтік топтармен диалогтың артуы, аймақтың дамуына бағытталған жаңа бастамалар – осының барлығы гранттық жүйенің жемісін көруге зор мүмкіндік болмақ. Алдағы уақытта жергілікті азаматтарымыз қолға алған жобалардың нәтижесі басқа өңірлердегі ҮЕҰ-дарды әлеуметтік бастамаларды тиімді қолдауға ынталандырады деп күтілуде.

Нұрболат АМАНБЕК