Артериялық гипертензияға тұрақты күйзеліс, дененің артық салмағы, денедегі калий тапшылығы, жүйке және физикалық шамадан тыс жүктеме, омыртқа аурулары, эмоционалдылықтың жоғарылауы, бүйрек патологиясы, тұзды көп мөлшерде тұтыну, жиі тамақтану, сапасы нашар суды пайдалану, темекі шегу және алкоголь ішу, қант диабеті себеп болады. Қан қысымының тұрақты жоғарылауы алғаш рет кез келген жаста анықталуы мүмкін. Алайда, егде жастағы науқастарда артериялық гипертензия жастарға қарағанда жиі кездесетіні белгілі. Егер 20-30 жастағы адамдарда жоғары қан қысымы әрбір оныншы адамда, 40-50 жастағы адамдарда — әрбір бесінші адамда анықталса, 60 жастан асқан адамдарда үшеуінің екеуі жоғары қан қысымына ие.

Артериялық гипертензияның пайда болу уақытын және аурудың ұзақтығын дәл анықтау өте қиын. Өйткені, гипертониямен ауыратын көптеген адамдар аурудың алғашқы жылдарында, кейде көптеген жылдар бойы сезбейді. Бұл туралы жоғары қан қысымы бар адамдардың жартысы ғана біледі. Көптеген адамдар дәрігерге қарала бермейтіні бар. Ал, артериялық гипертензияны анықтаудың жалғыз әдісі – қан қысымын үнемі өлшеп отыру.

Бастың артқы жағындағы ауырсыну, мерзімді тыныс алу, бас айналу, мұрыннан қан кету, шаршау, әлсіздік, тиннитус сияқты жағымсыз сезімдер туралы ескерту керек.

Гипертония көптеген адамдарда симптомсыз болып табылады. Адам аурудың бар-жоғын білмеуі де мүмкін. Бірақ, қан тамырларында, содан кейін жүректе, бүйректе, мида олардың құрылымы мен қызметінің елеулі бұзылыстары орын алады.

Егер қысымның тұрақты жоғарылауы анықталса, онда ем шаралар аурудың дәрежесіне қарамастан басталуы керек. Жоғары қан қысымын емдеуші дәрігердің нұсқауымен ғана емдеуге болады, дәрі-дәрмектерді тәуелсіз таңдау денсаулықты нашарлатуы мүмкін.

Дәрі-дәрмектермен емдеу жүрек-тамыр жүйесінен ауыр зардаптардың пайда болуы мүмкін болған жағдайда ғана тағайындалады. Гипертониясы бар кез келген адам өмір салтында жаман әдеттерден арылғаны абзал. Мысалы, темекі шегуден, алкоголь ішуден, қосымша салмақтан арылып, спортпен шұғылданып, көбірек қозғалу, тиімді тамақтануды ұстану керек. Тұзды аз тұтынып, артериялық қысымды тұрақты өлшеп тұрғаны дұрыс. Стрестік жағдайлардан, қақтығыстардан аулақ болған әлдеқайда пайдалы.

Артериялық қан қысымды емдеу қан қысымын төмендететін дәрі-дәрмек қабылдаудан тұрады. Әр науқастың жағдайында қандай дәріні, қандай дозада қолайлы болатынын тек білікті маман ғана шеше алады. Сондықтан, өз бетінше дәрі қолдануға болмайды. Басқа адамға тағайындалған дәрі-дәрмектерді қабылдау ұсынылмайды. Егер гипертонияның себебі қандай да бір ауру болса, алдымен гипертонияның себебінен құтылу керек, содан кейін жоғары қысымды емдеу керек. Қан қысымының деңгейін анықтауға мұқият болыңыз және егер ол ұзақ уақытқа созылмаса, дәрігермен кеңесіңіз.

Әйгерім БИМАТОВА,

Байзақ аудандық ауруханасының дәрігері.