Арнайы әлеуметтік төлемді тағайындау шарттары біріншісі, азамат 55 жасқа толғанда төлеуге құқылы. Екіншіден, зиянды еңбек жағдайларында жұмыс істегені үшін кемінде 7 жыл жұмыс өтілі болуы керек.

Жұмыс беруші төлеуге міндетті табыстың 5% мөлшерінде міндетті кәсіптік зейнетақы жарналары арқылы растай алады.

Бұл зиянды еңбек жағдайларында жұмыс істейтін жұмысшыларға қатысты. Бұл ең алдымен металлургтер, кеншілер, энергетиктер және басқа да кәсіптер.

Бұл зиянды еңбек жағдайларында жұмысты тоқтату, жұмыс берушімен келісім бойынша жеңіл еңбекке ауысуға немесе еңбек шартын бұзу болып табылады. Мұндай жағдайда олардың одан әрі жұмысы олардың денсаулығын сақтауға ықпал етпейді.

Арнайы әлеуметтік төлемнің көздері мен компоненттері.

Мұнда зиянды еңбек жағдайларында жұмыс істейтін азаматтарымыздың өмірі мен денсаулығы үшін ортақ жауапкершілікті атап өту маңызды. Бұл мемлекет, жұмыс беруші, өмірді сақтандыру компаниялары және жұмысшылардың өздері болып табылады. Төлемдер 4 көзден төленеді.

Біріншіден, мемлекет тарапынан республикалық бюджет көзі болып айқындалатын болады.

Төлем үшін сома 2 ең төменгі күнкөріс деңгейі мөлшерінде ұсынылады, 2024 жыл – 86 814 теңге. Бұл сома жыл сайын ең төменгі күнкөріс деңгейінің өсуімен индекстелетін болады (2025 жыл – 92456 теңге).

Екінші, сақтандыру компанияларынан төлемдер 1 (бір ) ең төменгі күнкөріс деңгейі.

Үшіншісі, ортақ жауапкершілік шеңберінде жұмыс берушілер де осы мөлшерде төлейді.

2024 жылы – 43407 теңге, 2025 жылы – 46228 ең төменгі күнкөріс деңгейі мөлшері.

Төртіншіден, қызметкерге міндетті кәсіптік зейнетақы жарналары мен міндетті зейнетақы жарналарын пайдалану құқығын беру ұсынылады.

Осылайша, арнаулы әлеуметтік төлемдер алуға құқық берілген жағдайда орташа мөлшері шамамен 200 мың теңгені құрайды.

Өз кезегінде, зиянды еңбек жағдайларында 55 жасқа толған кезде жұмыс істемейтін, бірақ жеті жыл ішінде Міндетті кәсіптік зейнетақы жарнасы (бұдан әрі – МКЗЖ) аударылған адамдар республикалық бюджеттен және Бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорынан (бұдан әрі – БЖЗҚ) МКЖ алуға құқылы.

Барлық осы төлемдер зейнеткерлік жасқа жеткенге дейін, содан кейін қызметкер жасына байланысты зейнетақы төлемдерін, базалық зейнетақы төлемін және жинақтаушы зейнетақыны алады.

2025 жылдың 1 қаңтардағы есепті мерзімде облыс көлемінде 584 адамға арнайы әлеуметтік төлем тағайындалып төленген.

Марал ДІЛДАБЕКОВА,

Халықты әлеуметтік қорғау саласындағы реттеу және бақылау комитетінің Жамбыл облысы бойынша департаменті басшысының орынбасары.