2005 жылы «Қазақстан Республикасында мүгедектерді әлеуметтік қорғау» туралы Заң қабылданды. 2008 жылы Қазақстан Республикасы Біріккен Ұлттар Ұйымының «Мүгедектердің құқықтары туралы конвенциясына» қосылып, 2015 жылы оны ратификациялады. Қ а з і р г і у а қ ы т т а конвенцияға 175 мемлекет п е н Е у р о од а қ е л д е р і қосылды. ҚР мүгедектерді әлеуметтік қорғау туралы» заңының 37-бабына сәйкес, «Мүгедектерді әлеуметтік қ о р ғ а у с а л а с ы н д а ғ ы мемлекеттік бақылауды ө ң і р і м і з д е Е ң б е к , әлеуметтік қорғау және көші-қон комитетінің облыс бойынша департаменті жүзеге асырады. Халықты ә л е у м е т т і к қ о р ғ а у саласындағы мемлекеттік б а қ ы л а у ш а р а л а р ы н ж е р г і л і к т і ж е р л е р д е жүргізу үшін 2016 жылдың с ә у і р а й ы н а н б а с т а п департаменттің құрамында Халықты әлеуметтік қорғау саласындағы бақылау бөлімі ашылып қызмет атқарып келеді. Халықты әлеуметтік қорғау саласында бақылау б ө л і м і м е н б ы л т ы р 1 9 тексеру жүргізілді. Оның 11-і ішінара тексеру және 8 жоспардан тыс тексеру. Тексеру кезінде 15 ұйғарым берілді, қалған 4 мекемеде анықталған кемшіліктер т е к с е р у б а р ы с ы н д а жойылды. 2 әкімшілік құқық бұзушылық бойынша іс жүргізілді, 1 082 250 теңгеге айыппұл салынды. Өндірілгені – 60250 тенге. 2 ә к і м ш і л і к қ ұ қ ы қ б ұ з у ш ы л ы қ б о й ы н ш а Ж а м б ы л т е м і р ж о л вокзалына «Әкімшілік құқық бұзушылық туралы» Кодекстің 83-бабының 1-тармағы бойынша 400 айлық есептік көрсеткіш мөлшерінде (962000 тг), яғни мүмкіндігі шектеулі азаматтарға кіріп-шығуға жағдай жасамағандығы үшін айыппұл салынды. «Қазақстан темір жолының» сенімхаты бойынша өкілі №1 қаулының күшін жою жайлы Тараз қаласының м а м а н д а н д ы р ы л ғ а н ә к і м ш і л і к с о т ы н а шағымданды және сот істі қарап №1 қаулыны өз күшінде қалдыру туралы қаулы шығарды. Соттың шығарған қаулысына «ҚТЖ» ҰК с енімхат бойынша өкілі облыстық соттың апелляциялық сот алқасына шағымданды. Сот шағымды қ а н а ғ а т т а н д ы р м а д ы және департамент салған айыппұлдың сомасын 30 % қысқартып 673 400 теңге айыппұл төлеуді міндеттеді. С о с ы н « Ә ул и е - ат а » әуежайы төрағасының бірінші орынбас арына « Ә к і м ш і л і к қ ұ қ ы қ б ұ з у ш ы л ы қ т у р а л ы » Кодекстің 83-бабының 1-тармағы бойынша 50 айлық есептік көрсеткіш мөлшерінде (120250 тг) айыппұл салынды. Сонымен қатар 2019 жылы 83 тексеру жүргізілді, оның 40-ы профилактикалық бақылау, ал 43-і жоспардан тыс тексерулер. Барлық тексерулер бойынша 67 ұйғарым: профилактикалық бақылау барысында - 40 мекемеге, жоспардан тыс тексеру барысында - 27 мекемеге берілді, қалған 16 мекеме анықталған кемшіліктерді текс еру б а р ы с ы н д а ж о й д ы . Берілген 67 ұйғарымның мүгедектерді әлеуметтік қорғау саласындағысы – 65, арнаулы әлеуметтік қызмет көрсету аясында 2. Ұйғарымдар бойынша анықталған бұзушылықтар саны – 195, оның ішінде орындалғаны – 60, 135 бұзушылықтардың орындау мерзімдері бар. 8 әкімшілік құқық бұзушылық бойынша іс жүргізіліп 1 010 000 теңгеге айыппұл салынды, жыл ішінде 1 557 150 теңге айыппұл өндірілді. 2020 жылдың бірінші ж а р т ы ж ы л д ы ғ ы н а профилактикалық бақылау мен қадағалау жүргізу үшін 25 мекеменің тізім бекітілген болатын. 2019 жылғы 26 желтоқсандағы ҚР Президентінің №229 Жа рл ы ғ ы м е н о рт а л ы қ мемлекеттік және жергілікті атқарушы органдар 2020 жылдың 1 қаңтарынан бастап 2023 жылдың 1 қаңтарына дейін шағын бизне ске, оның ішінде шағын кәсіпорындарға бару арқылы профилактикалық бақылау мен қадағалау және тексеруді тоқтату туралы ш е ш і м і қ а б ы л д а н ы п , бекітілген тізімнен 13 мекеме (кіші кәсіпкерлікке жататын болғандықтан) профилактикалық бақылау жүргізілместен тоқтатылды. Елімізде төтенше жағдай енгізілгенге дейін, барлығы 13 тексеру жүргізілді: оның 11-і профилактика лық бақылау және 2-еу жоспардан тыс тексеру. П р о ф и л а к т и к а л ы қ бақылау бойынша анықталған 13 кемшілікті қалыпқа келтіру үшін 7 мекемеге ұйғарым берілді, 4 мекемеге анықтама берілді, 2 мекеме анықталған кемшіліктерді тексеру барысында жойды. Бүгінгі күнге 3 кемшілік 1 ұ й ғ а р ы м б о й ы н ш а қалыпқа келтірілгені жайлы департаментке ақпарат келіп түсті. З.ЖҰМАТАЕВА, Халықты әлеуметтік қорғау саласын бақылау бөлімінің бас маманы