Сіз біз үшін өмір сүрдіңіз, сіз біз үшін тірісіз

Анамыз – Гүләнда Жүнісбекова (Қасымбекова), еңбек ардагері және тыл еңбеккері. Ол көпбалалы отбасында дүниеге келген, оның жастық шағы ауыр соғыс және соғыстан кейінгі жылдарға тұспа-тұс келді. Өкінішке қарай, оның тұрмысқа шыққанға дейінгі өмірі туралы бізде толық ақпарат жоқ. Алайда әжеміздің айтуынша (ол оннан астам бала туған), тек анамыз ғана аман қалған. Көптеген мақтау қағаздарына қарағанда, анамыз дарынды болған, үздік оқыған, соғысқа дейін міндетті жеті жылдық білім алған.

Ұлы Отан соғысы жылдарында ол теміржол жүйесінде қызмет етіп, 1943–1947 жылдары жүк пойыздарын күзетіп, қарауыл міндетін атқарды. Қызметінің ерекшелігіне байланысты үнемі ашық аспан астында, әсіресе аязда жүріп, созылмалы суық тию ауруларына шалдықты.

Туыстары мен көршілері кейінірек: «Аштан өлмей қалдық, өйткені анамыз өз үлесінен азық-түлікпен көмектесетін», – деп айтып отыратын.

Себебі ол кездері теміржол жұмысшыларына жақсы жалақы төленетін. Соғыстан кейін ол Жамбылға оралған майдангер әкемізге тұрмысқа шықты.

Партиялық және кеңестік қызметте істейтін жауапты қызметкердің жұбайы әрі төрт баланың анасы бола отырып, анамыз балабақша меңгерушісі болып тағайындалды және қызметке сай болу үшін кешкі мектепті бітіріп, орта білім алды. Осы жерде оның ұйымдастырушылық қабілеттері айқын көрінді. Кейінірек Алексеевка ауылына көшіп келген соң мектепте кітапханашы болып жұмыс істеді – бұл жерде ол көптен күткен арманын – кітап әлеміне ену арманын – жүзеге асырды.

Бәлкім, бізге көркем әдебиетке деген құштарлық анамыздан дарыған болар, өйткені үйде дастарқан басында бәріміздің қолымызда кітап болушы еді. Колхоздан кейін отбасы аудан орталығына қоныс аударды, онда анамызға мол тәжірибесі мен ұйымдастырушылық қабілеті ескеріліп, қайтадан балабақша басқару ұсынылды. Сол жерден ол зейнет демалысына шықты.

Біздің әкеміз, Шардарбек Жүнісбеков – Ұлы Отан соғысы мен еңбек ардагері, республикалық дәрежедегі дербес зейнеткер. Ол 1921 жылы Жамбыл қаласында дүниеге келген. 1939 жылы 7-сыныпты аяқтаған соң Алматы қаласындағы теміржол техникумына оқуға түскен. Германия Кеңес Одағына шабуыл жасағаннан кейін, 2-курсты бітірген ол өз еркімен Ташкент қаласындағы пулеметші-атқыш әскери училищесіне оқуға қабылданды.

1942 жылы училищені аяқтаған соң, Солтүстік Кавказ майданына аттанып, соғыс аяқталғанға дейін шайқасты. Соғыс кезінде рота командирі, аға лейтенант шеніне дейін көтерілді. Соғыстан кейін ел экономикасы ауыр жағдайда болды. Сондықтан майданнан оралған ардагерлер жергілікті жерлердегі негізгі күшке айналды, ал әкемді коммунист ретінде партия комитетіне шақырып, қалалық партия комитетінің нұсқаушысы, кейінірек Қазақстан Компартиясының Жамбыл облыстық комитетінің бірінші хатшысының көмекшісі болып жұмыс істеуге ұсыныс жасады. Осы кезден бастап ол партиялық және кеңестік қызметтерде жұмыс істей бастады.

Алматы қаласындағы Қазақстан КП ОК жанындағы Жоғары партия мектебін және Мәскеудегі КСРО КП ОК жанындағы Жоғары партия мектебін бітірді. Әр жылдары Мерке және Сарысу аудандық партия комитеттерінің екінші хатшысы, Жуалы аудандық атқару комитетінің төрағасы, «Коммунизм жолы» колхозының төрағасы, Жуалы аудандық мұнай базасының директоры қызметтерін атқарды. 1983 жылдан бастап республикалық маңызы бар дербес зейнеткер. Қызмет еткен барлық орындарда талапшыл, білімді және бастамашыл басшы ретінде танылды. Әкеміз деректерді терең талдап, соның негізінде салмақты шешім қабылдай алатын.

Сонымен бірге, бізге – балаларына әрқашан: «Сендердің мінез құлықтарың арқылы бүкіл отбасы туралы ой түйеді» – деп ескертіп отыратын. Өткен ғасырдың 60-жылдары ауыл мектептерінің оқушылары жазғы демалыста колхоздың егістік далаларында жұмыс істейтін, бізді де пионер лагерлеріне емес, колхозға көмекке жіберетін. Әріптестерімен жұмыс барысында әкеміз қатаң талап қоя білетін, бірақ сонымен қатар, оларға қамқорлық та көрсете алатын. Ол әрдайым жоғары беделге ие болды. Мысалы, әкемізді колхоз төрағалығынан басқа қызметке ауыстырған кезде, колхозшылар жоғары органдарға оны қайтадан қызметке қайтару жөнінде ұжымдық өтініш жазған. Әкеміз бен анамыз төрт ұл мен бір қыз тәрбиелеп өсірді. Балаларының барлығы жоғары білім алған.

Үлкен ұлы Мұрат (1947 ж.) пен қызы Сауле (1955 ж.) дәрігер мамандығын таңдады, қазіргі уақытта зейнетте. Булат (1949 ж.) – тау-кен инженері, өкінішке орай, 45 жасында қайтыс болды. Екі ұлы – Мұхтар (1951 ж.) мен Мұхамеджан (1962 ж.) ғылым жолын таңдады, ғылым кандидаттары мен профессорлық атақтары бар, жоғары оқу орнында жұмыс істейді. Немерелері мен шөберелері жеке сектор мен бизнесте табысты еңбек етуде, барлығының өз отбасы бар.

Атасының ізімен мемлекеттік қызметке немересі Бақытжан түсті – ол үлкен ұлы Мұраттың ұлы. Қазіргі уақытта Бақытжан – Индустрия және құрылыс министрлігінің Құрылыс және тұрғын үй-коммуналдық шаруашылық істері комитетінің төрағасы болып қызмет атқарады Бүгінгі таңда Жүнісбековтер әулетін 11 немере, 25 шөбере және 1 шөпшек жалғастыруда. Әр адамның өміріндегі ең басты тұлғалар – бұл ата-аналар. Біз оларға өміріміз үшін қарыздармыз. Олардың жарқын естелігін құрметтеудің ең аз да болса жолы – ойымыз бен іс-әрекетімізде олардың өсиеттері мен жасаған істеріне сай болу.

Бүгінде біз олардың өміріміздегі ең қымбат адамдар болғанын терең түсінеміз. Олар біз үшін күш жігерін де, уақытын да аямайтын. Біз де өз балаларымызды олар бізді қалай тәрбиелесе, солай тәрбиелеуге тырысамыз. Қазір өзіміз де ата-ана ретінде олардың басынан не өткергенін жақсы түсінеміз. Қолымыздан келгенше, немерелерімізге солардан қалған ең қымбат дүниені – естеліктерді жеткізуге тырысамыз.

Біз сіздерді ешқашан ұмытпаймыз. Сіздерге деген естелік жүрегімізде мәңгі сақталады. Бұл естелікті біздің балаларымыз – сіздердің немере шөберелеріңіз де сақтайтын болады.

Мұхтар ДЖУНИСБЕКОВ,

М.Х.Дулати атындағы Тараз университетінің профессоры.