Бүгінде облыста кәмелетке толмағандар саны 463 618-ді құраса, оның ішінде 1199-ы жетім және ата-анасының қамқорлығынсыз қалған балалар. Өңірдегі кәмелетке толмаған балалар саны облыс халқының 41 пайызын құрайды. Осындай жоғары көрсеткіш балаларға ерекше көңіл бөлуді талап етеді. Мемлекет тарапынан қабылданған кешенді шаралар да осы міндетті мүлтіксіз орындауға бағытталып отыр.

Елімізде білім беру және тәлімгерлік мәселелері бойынша қабылданған заңның маңызды бастамасы – ата-анасының қамқорлығынсыз қалған балаларды қоғамға бейімдеу үшін тәлімгерлер институтын құру болды. Облыстық білім басқармасының мәліметінше, өңірдегі 1199 жетім және ата-анасының қамқорлығынсыз қалған балалардың 726-сы мектеп жанындағы және қала сыртындағы лагерьлермен қамтылған. Сонымен қатар, балалардың қалаулары бойынша қосымша үйірмелерге және секцияларға барады.

Білім басқармасының мәліметінде облыстағы жетім және ата-анасының қамқорлығынсыз қалған 783 отбасындағы 1092 баланың 812-сі туыстарына және 280-і бала асырап алушы үміткерлерге берілгені айтылады. Жетім және ата-анасының қамқорлығынсыз қалған 1020 баланың денсаулық жағдайы жақсы, 79 бала денсаулықтарына байланысты медициналық есепке алынған. 2023-2024 оқу жылында жетім және ата-анасының қамқорлығынсыз қалған 161 бала 9-сыныпты аяқтап, 105-і колледжге, 55-і 10-сыныпты, 60 бала 11-сыныпты аяқтап, 44-і жоғары оқу орнына, 14-і колледжге түскен.

Әйелдер мен балалардың қауіпсіздігін қамтамасыз ету үшін құқықтық жазаны күшейту мен әкімшілік жауапкершілік енгізуде де өзгерістер мен толықтырулар болып жатыр. Балаларға қатысты құқықбұзушылықтардың алдын алу мақсатында облыста бірқатар жобалар іске асырылып та келеді. Соның ішінде «Бестерек», «Komek Stop Bullying», «Психологиялық қызмет HR+», АИК және «KiVa» бағдарламалары ерекше рөл атқарады. Биылдан бастап мектептер мен колледждерде республикалық бірыңғай «111» байланыс орталығына жедел хабарласуға мүмкіндік беретін QR-кодтар енгізілді.

Білім басқармасы жанынан ашылған Психологиялық қолдау орталығы да кәмелетке толмағандардың қауіпсіздігін қамтамасыз етуді көздейді. Бұл орталықта психолог мамандардың біліктілігін арттырумен қатар, оқушылар мен ата-аналарға демалыссыз, тәулік бойы 24/7 режимінде тегін көмек көрсететін сенім телефоны ұйымдастырылған.

Облыстық психологиялық қолдау орталығының әдіскер-психологы Мухамеддин Раймбековтың айтуынша, мұндағы жұмыстар бекітілген іс-шара жоспары бойынша жүргізіліп келеді.

– Білім басқармасына қарасты «Облыстық психологиялық қолдау орталығы» коммуналдық мемлекеттік мекемесі облыс әкімінің 2024 жылғы 14 мамырдағы №117 қаулысының негізінде құрылған болатын. Өткен жылдан бері орталық мақсатты іс-шараларды ұйымдастырып отыр. Облыстың психологиялық қолдау орталығының бекіткен циклограммасы бойынша әр аптаның сәрсенбі күні психолог әдіскерлер мен педагог-психологтарға арналған оқыту семинарлары ұйымдастырылып, тұрақты түрде жүзеге асырылып отырады. Бүгінге дейін 33 іс-шара өтті. Нақтырақ тоқтала кетсем, психологиялық білімді жетілдіру мақсатында аудандық, Тараз қалалық білім бөлімінің әдіскерлеріне арналған 9 оқыту семинары, педагог-психологтарға арналған 12 оқыту семинары, педагог-психологтарға арналған 3 семинар-тренинг, ата-аналарға арналған 7 семинар-тренинг өткізілді. Мектептердегі психологиялық қызметтің жұмыс сапасын арттыру мен педагог-психологтардың жұмысына зерделеу жүргізіп, әдістемелік көмек көрсету мақсатында аудандардағы білім беру мекемелеріне барып та жұмыс істеледі. Мысалы, былтыр қазан айында Мойынқұм ауданының 24 мектебіне, қарашада Қордай ауданының 48 мектебіне, 2-6 желтоқсан күндері Байзақ ауданының 38 мектебіне, Жамбыл ауданының 30 мектебіне, 9-14 желтоқсан күндері Шу ауданының 39 мектебіне бардық. Ал, биыл 13-18 қаңтар аралығында Меркі ауданының 30 мектебі мен 1 колледжіне психологиялық қолдау орталығының мамандары іссапармен шығып, жоспарға сәйкес жұмыстар жүргізді, – дейді Мухамеддин Рысқұлбекұлы.

«Облыстық психологиялық қолдау орталығы» білім бөлімдерінің, мектеп әкімшілігінің, педагог-психологтардың және ата-аналардың жеке сұраныстары бойынша психологиялық қолдау жұмыстарын да жүзеге асырады. Нақты айтқанда, 38 психологиялық түзету, яғни коррекция жаттығулары мен 128 психологиялық кеңес беру жұмыстары өткізілген. Осындай жұмыстарға барлығы 166 адам қатысса, оның ішінде 86 оқушы, 13 білімгер, 20 педагог, 47 ата-ана бар.

Яғни, кәмелетке толмағандардың қауіпсіздігін қамтамасыз ету бағытындағы жұмыстар оларды оқытып, тәрбиелейтін педагогтермен және ата-аналармен де жүргізіледі. Әрине, келешектің кемелдігі бүгінгі жас тұлғалардың сапалы білім мен салиқалы тәрбие алуына байланысты. Сондықтан, бұл мақсаттағы жұмыстар заманның бағыт-бағдарына қарай жаңартылып, жалғаса бермек.

Қамар ҚАРАСАЕВА