Соңғы жылдары нарық тұрақты өсуді көрсетті. Бірінші кезекте Қазақстанда мемлекеттік қызметтерді айтарлықтай қолдау мен цифрландырудың арқасында дамуда. Үкімет цифрлық трансформацияны, жаңа өнімдерді әзірлеуді және І-инфрақұрылымды дамытуды белсенді қолдап келеді. Сонымен бірге технопарктер, акселераторлар, инновациялық хабтар құру, онда жас перспективалы мамандар тартылады, онда олар өз идеялары мен стартаптарын іске асырады. Бүгінде бұл бағыттағы айшықты өзгерістер елімізге сырттан келген сала мамандарын да қызықтырып отыр.

«Мен Қазақстандағы IТ саласының жетілу деңгейін жанама белгілер бойынша бағалай аламын. Компаниялардың халықаралық амбициясы, deep Tech стартаптарының дамуы және жалпы стартап-қозғалыс. Міне, govtech-тің дамуы туралы айтпағанда, бәрі жақсы сияқты. Қазақстандағы мемлекет өз цифрландыруы бойынша халықпен және бизнеспен өзара іс-қимыл тұрғысынан біздің көршілерімізден әлдеқайда алыс кетті», деген болатын IT саласындағы ресейлік PR-маман Александр Лихтман. IT-өнімдер мен қызметтерді экспорттау – бұл саланың, идеялардың, кадрлардың жетілуін көрсететін және жалпы экономикаға оң әсер ететін маңызды бағыт. Отандық ITсаланың экспорт көлемі тек 2022 жылы бес есеге өскенін атап өткен жөн. Ал, 2026 жылға қарай Президенттің тапсырмасына сәйкес Қазақстанда IT-қызметтер экспортының сомасы 11 миллиард құрауы тиіс. Мұндай сандарға жету қажырлы еңбекті қажет ететіні түсінікті. Бұл бағытта еліміздің бас мемлекеттік технопаркі Astana Hub бес жылдан астам уақыт бойы елде IT-бизнесті дамыту үшін түбегейлі жаңа мүмкіндіктер жасап келеді. Мәселен, «Zhambyl Hub» өңірлік IT-хабының өңірдегі перспективалы стартап жобаларды қолдауды басты міндет еткен. «Astana Hub»-пен тығыз ынтымақтастықтың нәтижесінде «инкубация» және «акселерация» бағдарламалары арқылы жобаларды бизнесинкубациялау, сондай-ақ, оларды «Astana Hub» аумағында одан әрі сүйемелдеу мүмкіндігі пайда болды. «Astana Hub» тәлімгерлерінің қатысуымен тұрақты білім алушылар тренингтерін, сондай-ақ Тараз қаласында IT іс-шаралары үздіксіз өткізілуде. Шерхан Мұртаза атындағы Халықаралық Тараз инновациялық институты және Жамбыл облысы әкімдігінің цифрлық технологиялар басқармасы «Zhambyl Hub» өңірлік IT хабының базасында Жамбыл облысының IT қауымдастығын құру мүмкіндігін қарастыруда, – деген болатын өңірлік ІТ хабының жұмысы жайында облыстық цифрлық технологиялар басқармасының басшысы Руслан Ноқрабеков.

Өткен жылғы 16-17 қарашада Цифрлық технологиялар басқармасы, «Zhambyl Hub» және Шерхан Мұртаза атындағы Ха лықара лық Тараз инновациялық институтының өкілдерімен бірлесіп Тараз қаласында «Google developer» фестивалін өткізді. Іс-шараға Үндістаннан келген Google сарапшылары мен жаттықтырушылары Vrijraj Singh және Kartik Derasari, сондай-ақ Тараз қаласының түлегі Азизхан Алмахан онлайн форматта қатысты. Өз қызметін IT-бағытына бағдарлаған 500-ден астам маман қатысқан болатын.

Бүгінде «Zhambyl Hub» өңірлік хабы Beginit Central Asia by inDrive халықаралық жобасының жаңа маусымын бастады. 10-сыныптардың дарынды оқушыларын анықтау, олардың жаңа технологиялар саласындағы дағдыларын дамыту және әлеуметтік кәсіпкерлікке деген қызығушылығын оятуды мақсат еткен жоба Қарағанды, Шығыс Қазақстан, Павлодар, Солтүстік Қазақстан, Қостанай, Батыс Қазақстан, Ақтөбе, Маңғыстау, Қызылорда облыстарын және Жамбыл облысын қамтиды. Бастама қатысушыларға көшбасшылық қасиеттерін дамытып, тегін жоғары білім алу үшін бірегей мүмкіндіктер береді.

Осы арқылы қатысушылар Beginit платформасында тегін оқудан өтіп, Алматыдағы Bootcamp-қа қатысып, өздерінің әлеуметтік жобаларын іске асыра алады. Бағдарламаның үздік қатысушылары шетелге білім беру сапарларына гранттар иеленеді. Сонымен қатар, жеңімпаздарға ҰБТ-ға дайындық курстары мен компьютерлер сыйға беріліп, 20 финалист inVision u университетінде тегін оқуға шақырылады. Жаңа инновациялық технологиялардың қарыштап дамуына қарамастан бүгінде аталған салада кадр тапшылығы алдыңғы қатарға шығып отыр. Деректерге сүйенсек, 2019-2022 жылдар аралығында ақпараттық технологиялар, интернет, телеком саласындағы бос жұмыс орындарының саны 88,5 пайызға өскен.

2022 жылы ІТ-да пандемияға дейінгі 2019 жылмен салыстырғанда жұмыс іздеушілер саны тоғыз есе артқан. Ал, өткен жылдың екінші тоқсанында HH.kz. жұмыс берушілер порталында IT бағыты бойынша 8,5 мыңнан астам бос жұмыс орыны орналастырылған. Нарықтағы норма бір бос орынға бес-алты түйіндеме болып есептелсе, бүгінгі таңда орташа сұраныс ұсыныстан 2,5 есе артып отыр. Сондықтан, қазіргі таңда аталған салада мамандардың біліктілігін арттыру да өзекті мәселеге айналып отыр. Ол үшін, әрине, барлық IT мамандары, деңгейіне қарамастан, кем дегенде негізгі ағылшын тілін білуі керек және дамыған бағдарламалық жасақтамаға ие болуы керек.

Бұл қазақстандық нарықта жұмыс істеу үшін де, халықаралық деңгейге шығу үшін де маңызды. Бұған ресейлік компаниялардың елімізге көшуі де айтарлықтай ықпал етті. Сондықтан, Astana Hub Lerna|Skillbox-пен серіктестік арқылы алғашқы рет қазақ тіліндегі жасанды интеллект қолдану негіздері бойынша тегін курсты іске қосқан болатын. Осы арқылы нейрожелінің өзі қазақ тіліне аударылды.

Бүгінде бағдарлама ChatGPT-мен тиімді жұмыс істеуге үйрететін 45 бейне оқулықты қамтиды. Арнайы курста «Изи Штандарт» ЖШС консалтингтік компаниясының негізін қалаушы Андрей Цыган, DADA AGENCY креативті директоры, AI MOLODCA арнасының авторы, нейрожелі маманы Александр Доброкотов спикерлік етеді. Аталған курс бүгінде өңірлік хаб арқылы барлық қатысушыға қолжетімді болып отыр.

Нұрболат АМАНБЕК