Жуырда Тараз қаласындағы №8 гимназияның мәжіліс залында шаһар басшысы Бақытжан Орынбеков алтыншы аумақтық округ тұрғындарымен кездескен болатын. Оларға Тараз қаласын дамытуға арналған Бас жоспарға сәйкес қалада болып жатқан оң өзгерістер жөнінде баяндалған еді.

Бас жоспар үш кезеңге бөлінген: бастапқы жыл – 2022 жыл, бірінші кезең – 2029 жыл және болжамды кезең – 2040 жыл. Бұрынғы бас жоспар бойынша Тараз қаласының аумағы 18 787 гектар болса, жоспардың соңына дейінгі меже 30 542 гектарға жетеді. Қаланың әкімшілік шекарасына Байзақ ауданынан 1761 гектар, Жамбыл ауданынан 11258 гектар жерді қосу жоспарлануда. Қала аумағы Новоджамбулец пен Дорожник саяжайлары мен бау-бақша аумақтары есебінен бір жарым есеге ұлғаймақ. Тиісінше Тараз халқының саны 573 мың адамды құрамақ.

Биыл қала екі әкімшілік-аумақтық округке бөлінеді. Жаңа аудан аумағында әкімшілік ғимарат, драма театр, спорттық-сауықтыру және сауда-ойын-сауық кешендері, Оқушылар сарайы және басқа да нысандар салу жоспарлануда.

Бірінші кезеңде (2029 жылға дейін) 14-ші және 15-ші шағын аудандардың құрылысы аяқталады. 15-шағын ауданда жыл соңына дейін 34 көпқабатты тұрғын үй пайдалануға беріледі. 14-шағын ауданда 22 көпқабатты тұрғын үйдің құрылысына бюджеттік өтінім берілді. Сондай-ақ, Асқаров көшесіне іргелес аумақта 30 тұрғын үй салу жоспарлануда. Алдағы бес жылда қалаға қосылған Қызыл Жұлдыз және Ақбұлым елді мекендеріне жақын орналасқан бос аумақтарда құрылыс басталады.

Жаңа тұрғын үй құрылысы негізінен қаланың солтүстік бөлігінде шоғырланатын болады. Мұнда орташа қабатты (4-5 қабат) және көп қабатты (6-12 қабат) тұрғын үй кешендері жоспарланған. Блоктық құрылыс (шағын аудандардан айырмашылығы, ол негізгі жолдар бойында жүзеге асырылады, бірінші қабаттар коммерциялық үй-жайларға беріледі) қалаға және орталық көшелерге кіретін тас жолдар бойында жүргізіледі. Мамыр тоғайының жасыл аймағын айтарлықтай кеңейту жоспарлануда. «Көне Тараз» тарихи- мәдени кешенін «Тектұрмас» кешенінің демалыс аймағымен байланыстыратын аспалы жол пайда болады.

Қаланың аудандарын байланыстыратын жаңа қалалық магистральдар мен көпірлердің, жолаушылар көлігінің материалдық-техникалық базасы жақсарады. Жаңа жол айрықтары мен темір жолдар бойындағы эстакадалар пайда болып, орталық көшелердің жол бөлігі кеңейеді.

Соның ішінде Жамбыл даңғылы Комратов көшесімен Байзақ батыр көшесіне қосылады. Бұл көлік иелеріне де, қоғамдық көліктерге де ыңғайлы болу үшін жасалып отыр.

– Біз екі көпір салуды жоспарлап отырмыз. Біріншісі – Абай даңғылының аяғында, онда ескі өткел бар. Екінші көпір қаланың орталық бөлігін 14-ші шағын ауданмен байланыстырады. Бұл ұзындығы 2,2 шақырымдық эстакадалы көпір болмақ. Бұл көпірлердің құрылысын қаржыландыру жүйелі жүріп жатыр. Биыл жобалау жұмыстарына 70 миллион теңге бөлдік. Теміржол желісінің артындағы көпірдің құны 16 миллиард теңге, ал екінші нысанның құны 23 миллиард теңге деп белгіленген. Жобалар мемлекеттік сараптамадан өтті. Біз бүгін Үкіметке 2025 жылы құрылысты бастау туралы бюджеттік өтінім жолдадық. Жобаның бірінші кезеңі аясында бұзылатын мүліктің құны бағаланды. Бұл бұзылған 62 коммерциялық және тұрғын үйлер сынды нысандарға қатысты. Олардың иелері заңға сәйкес нарықтық баға бойынша жүргізілген бағалаумен келіседі. Енді ағымдағы жылдың қыркүйек-қазан айларында қаржы бөлу туралы республикалық бюджет комиссиясының шешімін күтіп отырмыз. Құрылыс 2025 жылы басталады деп күтілуде. Мүлігі бұзылуға жататын әрбір меншік иесі тұрғын үй қатынастары бөлімінен мүлікті бағалау туралы қажетті ақпаратты алуға құқылы, – деп жауап берді Бақытжан Орынбеков.

Тараздағы ойын алаңдарында балалардың бұқаралық спорттық шаралары жиі өткізіліп тұрады. Бірақ бұл алаңдарда барлық қолайлы жағдайлар жасалмаған. Сондықтан бірнеше сағат бойы адамдардың көп жиналуы санитарлық сипаттағы мәселелерді туындатады. Яғни, мұндай орындарға арнайы жуынатын бөлмелер мен әжетхана керек деген уәж айтты тұрғындар. Тараз қаласы әкімдігінің дене шынықтыру және спорт бөлімінің басшысы Оксана Борисюкке бұқаралық спорттық іс-шаралар өтетін жерге құрғақ дәретханалар орналастыру мәселесін шешу туралы тапсырма берілді.

– Мұндай іс-шараларды өткізу кезінде биоәжетхана орнатуға өтініш беру керек. Спорттық іс-шаралар жақын маңдағы тұрғындарға қолайсыздық тудырмауы керек! – деп есіне салды қала әкімі қарамағындағы жауаптыларға.

Сондай-ақ, тұрғындарды Тараз қаласындағы жолдар мен аллеялардың жағдайы, ауыз судың сапасы, көше жарықтарының бар-жоқтығына қатысты сұрақтар қызықтырды. Кездесуден кейін әкім журналистердің сұрақтарына жауап берді. «Таразда бұл күндері қай жерде шомылуға болады? Мысалы, Таласта суға түсуге бола ма?» деген сауал туындады.

– Күні кешеге дейін облыс орталығында табиғи су қоймаларында шомылуға рұқсат етілген бірде-бір орын болған жоқ. Біз Талас өзенінің бойында екі аумақты анықтадық. Автовокзал маңында және Тектұрмас маңында. Бұл жерлерде қалалық жағажайларды орналастыруға санитарлық-эпидемиологиялық станция рұқсат берді. Біз азаматтарға тезірек жағдай жасауға тырысамыз. Суға түсу маусымы басталып кеткені анық. Зербұлақ көліне келетін болсақ, оны толтыру осы аптада басталады. Демалыс аймағын 25-і күні ашамыз деп отырмыз. «Зербұлақ» демалыс аймағының аумағына кіру тегін, ал аквапаркке, жағажайға, форель өсіру аймағына кіру ақылы. 18 жасқа толмаған балалардың жағажайға кіруі тегін, бірақ екі бала бір ересек адаммен бірге болуы керек (олардың қауіпсіздігі үшін), олардың билеті төленеді. Құны әлі анықталған жоқ, бірақ бұл өте арзан болады деп ойлаймын. Сонда да көлді сорғылармен толтыру, қызметкерлер мен құтқарушыларды ұстау шығындарын өз мойнымызға аламыз, – деді шаһар басшысы.

БАҚ өкілдері қоғамдық көліктердің жұмысы мен жолдардың жай-күйіне қатысты сауалдарын қойды.

– Соңғы екі жылда Таразда 130-ға жуық жаңа автобус алынды, жыл соңына дейін тағы 64 автобусқа келісім-шарт жасадық, 2025 жылға дейін 200 автобус алу жоспарын орындаймыз. Нәтижесін өздеріңіз көріп отырсыздар. Қалалық қоғамдық көлік паркі айтарлықтай жаңартылды, жаңа бағыттар ашылды. Естеріңізге сала кетейін, 2023 жылдың 1 қаңтарына Тараз қаласындағы 540 көшеге асфальт төселмеген. Өткен жылы 146 көшеге асфальт төселді. Биыл 118 көшенің жол жамылғысын жаңартуды жоспарлап отырмыз, оның ішінде Барысхан, Бурыл А, Б, V массивтерінде көп жылдар бойы асфальты жоқ шеткі аудандар – Сахзавод, Құмшағал, кірпіш зауыты назардан тыс қалды. Қазір ондағы көшелер жөнделіп жатыр. Соңғы екі жылда Таразда жол жөндеу жұмыстарын қаржыландыру көлемі 3,5 есеге артты. Таразда 15 жылдан бері дау болып келе жатқан Құмшағал туралы айтқым келеді. Электр энергиясы «Қазфосфат» ЖШС арқылы жеткізілгендіктен, аудан тұрғындары заңды тұлға ретінде электр энергиясының ақысын бір киловатт үшін 29 теңгеден төлеген. Біз бұл мәселені шешіп, жалпықалалық тарифке көшірдік. Су құбырларының құрылысын толық аяқтадық, қазір жазылу жүріп жатыр, өткен аптада суды хлорлауды аяқтадық. Бірер күннен соң Құмшағал, Шөлдала, Казарма, тағы басқа саяжайларға ауыз су жеткіземіз. Енді жолға баса назар аударылып отыр. Биылдың өзінде Құмшағал, Шөлдаладағы көшелерді жөндеуге 500 миллион теңге бөлдік. Биыл 200 көшеге қиыршық тасты-құм төселетін болады. Иә, бұл асфальт емес, бірақ жағдайды анағұрлым жақсартады, – деп түсіндірді Бақытжан Орынбеков.

Тағы бір өзекті мәселе – ойын алаңдары. 200 учаскені жабдықтау қажет. Өткен жылы олардың саны 25-ке жетсе, биыл 25 алаң салынады, тағы 150 ойын алаңына қажеттілік бар.

– Мәселе басқада. 15-шағын ауданда заманауи балалар алаңы салынды, оны өзім қабылдап, барлығын қарап шықтым. Әдемі, берік, ыңғайлы. Бірақ алты ай өтпей жатып, ол жарамсыз болып қалды! Ал оны кім жойды? Иә, жергілікті тұрғындардың өздері! Сондықтан тұрғындар жылжымайтын мүлік иелерінің бірлестіктерін құрып, үйді, нысандарды және кондоминиум аумағын өз бетінше ұстауы керек. Өткен жылы жеті бірдей көпқабатты үйдің лифтілерін ауыстырдық. Тұрғындар лифтіні күтіп ұстай алмады. «Біз үшін қымбат, көмектесіңіз» деген уәж айтты. Әкімдік жарты жолда жиналып, бюджеттік ережелерді бұзып, лифттерді сатып алып, орнатып, тұрғындарға түсіндірді: «OSI құру, лифтілерді есепке алу, оларға техникалық қызмет көрсету керек. Қызмет көрсетуші компанияны табыңыз» дедік. Олар мұны істеуден бас тартты. Егер лифт істен шықса, оларға күтім жасағыңыз келмесе, жаяу жүріңіз. Қаланың әл-ауқаты, біздің жайлы өміріміз тек әкімдіктің ғана емес, осы қалада тұратын әрбір адамның жауапкершілігіне байланысты екенін азаматтар түсінуі керек, – деді шаһар басшысы.

Кездесуде бір тұрғын терезе алдындағы шөптің биіктігі бір метрге жеткенін айтып шағымданды. Жақында қала тұрғындарына: «Тым болмаса аулаларыңыздағы шөпті орыңыздар!» деп ескерту айтылған. Нәтиже жоқ. Ешкім жауап бермеді. Ол үшін «Жасыл ел-Тараз» ЖШС-нің жұмысшыларын тарту керек, олардың қазірдің өзінде жұмысы көп. Сондықтан тұрғындардың өздері тазалық сақтауы тиіс екенін жиын барысында баса айтылды.

Расында, мұндай мәселеде дауласу қиын. Шынында да, тараздықтардың өздері айналасын таза ұстауға күш салғысы келмейді. Кейбіреулері қоғамдық орындарда тәртіпті қасақана бұзады. Мәселен, өткен жылы қоқысты тиісті жерге тастамағаны үшін 30 адамға айыппұл салынса, биылғы бес айда көрсеткіш 400-ге жеткен. Тұрғындар өз ортасына өздері жанашырлықпен қарамаса, жергілікті биліктің қоғамдық тәртіпті үнемі алақандарында ұстауға қауқары жете бермейтіні айтпаса да түсінікті.

Арайлы ЖАҚСЫЛЫҚ