Балалар, сендер санаулы секундтың ішінде екі таңбалы, үш таңбалы, төрт таңбалы сандарды ойша қосып, көбейтіп, бөле алатын, оған қоса санның түбірін де оңай табатын бала туралы естулерің бар ма? Таңданып отырған боларсыңдар, ə? Олай болса, таныс болыңдар, математик Ілияс Тохтархан – қазақтан шыққан əлемдегі ең жас «калькулятор-бала». Астана қаласының тұрғыны, оқуда озат оқушы.

Ерекше дарынымен халықаралық байқауларда бас жүлделерді қанжығалап үлгерген. Жақында жас дарынның талантына тəнті болған «Россия 1» телеарнасы Ілиясты «Удивительные люди» бағдарламасының құрметті қонағы етеді. «Youtube» желісіне жүктелген видео аздаған күндер ішінде миллиондаған көрсетілім жинап, қаншама адамның қызығушылығын оятты. Бағдарламаның көздеген мақсаты да сол. Адам баласының қолынан келмейтін, мүмкін болмайтын нəрсенің жоқ екенін дəлелдеу. Бағдарламаны көріп отырып таң-тамаша болдық. Ілиястың өзін емін-еркін ұстауына, сұрақтарға анық та нақты жауап беруіне қарап-ақ тегін бала емес екені байқалады. Аз ғана секунд ішінде берілген тапсырмаларды оңай орындаған кішкентай ғана Ілияс ондық, жүздік, мыңдық сандарды қосып, екі таңбалы дəрежелі сандардың мəндерін тапты. Бағдарлама барысында таңданыстарын жасыра алмаған көрермендер орындарынан атып тұрды. Үлкендердің басы жетпейтін күрделі амалдар 10 жасар Ілиясқа түк те қиын емес екенін көрген қазылар алқасы айтарға сөз таппай қиналды. Осылайша, кішкентай бүлдіршініміз еліміздің атын тағы бір əйгіледі.

Бағдарламадан кейін Ілиястың жұлдызы жанды деуге толық негіз бар. Отандық телеарналар жас дарынды халыққа жария етпек болып жарысып жатыр. Кім-кімді де елең еткізбей қоймайтын ерекше баламен жүзбе-жүз танысып, сұхбаттасу үшін мен де қамдана бастадым. Сұрастыра келе Ілиястың анасымен байланысқа шықтым. Республикалық балалар мен жасөспірімдерге арналған «Ұлан» газетінен хабарласып тұрғанымды естігенде Қымбатгүл апай қуана келісті. Үйіне қонаққа шақырады деп күтпеген едім. Кішігірім сыйлығымды алып, əне-міне дегенше Ілиястың үйіне де кіріп бардым. Суреттегіден де сүйкімді Ілияс иті Алексті ойнатып жүр екен. Есік алдынан Қымбатгүл апай жылы жүзбен қарсы алды. Кешкі уақыт болғандықтан, сабаққа дайындықсыз бармайтын үлгілі оқушы Ілияс «Сұрақтарыңыз көп пе?» дейді маған. Ə дегеннен əңгімеміз осылай басталып-ақ кетті. Менің қойған сауалдарыма мүдірместен жауап қайтарған Ілияспен «Ұланның» анықтамасын жазу кезінде тез тіл табысып кеттік. Алдын ала дайындап əкелген есептерімді шығарып беруін өтіндім. Көзді ашып-жұмғанша қалай оңай шығарып тастады десеңізші! Аң-таң болып тұрып қалыппын. Осындай таңданыстағы көңіл-күймен əңгімеміз əрі қарай кең дастархан басында жалғасын тапты. Ілиястың əкесі Бағлан ағаның ыстық ықыласымен, анасы Қымбатгүл апайдың күрең шəйімен сұхбатымыз қыза түсті. «Балаларыңыздың дарынын қай кезден бастап байқадыңыздар?» деген сұрадым.

Қымбатгүл апайдың айтуынша, мұндай орталықта оқыған балалардың зейіні артады, есте сақтау қабілеті жақсарады.

Ал «Удивительные люди» бағдарламасы жайында Қымбатгүл апай былай деді:

Осы кезде Ілияс əңгімемізге араласа кетті.

Ілиястың үйіндегі сырлы сұхбат өзім ойлағаннан да керемет өтті. Қымбатгүл апай мен Бағлан ағаның шаңырағынан шаттықтың, жылылықтың, бірлік пен берекенің, шынайы сүйіспеншіліктің шуағын сездім. Баласын қашанда қолдап-қолпаштап отыратын, қанаттыға қақтырмай, тұмсықтыға шоқыттырмай мəпелеп өсіретін, болашағына үлкен үміт артатын осындай ата-анадан айналып-ақ кетесің. Түйгенім, жас шыбықты қалай қарай исең, солай өседі. Сөзіме дəлел ретінде Ыбырай атамыздың «Бақша ағаштары» деп аталатын əңгімесінен үзінді келтірейін:

«Ақыл жастан, асыл тастан шығады» деген рас екен. Ерекше дарынын жастайынан дамытып, əлемді мойындатып үлгерген Ілиястай балапандарымыз көп болсын. Тəуелсіздігіміздің жарқын жетістіктері – осындай ерекше балалар. Біз Ілиясқа үлкен сеніммен қараймыз. Ертең-ақ ержетіп, елдің баласы болары анық. Ең бастысы, тіл-көзден аман болсын.

ақпарат көзі: zhasorken.kz