Ауыл - елдің еңсесін көтереді
Төрт түлік өсіруге қолайлы аймақ саналған Талас ауданының шаруашылықтары жаңашыл қадамдарымен де ерекшеленіп келеді. Әсіресе қой шаруашылығын дамытуда айтарлықтай жетістіктері бар. Мәселен, Қасқабұлақ ауылдық округі «Айза» шаруа қожалығы қазақтың қылшық жүнді қойын өсірсе, Үшарал ауылдық округіндегі «Байымбет –баба», Ойық ауылдық округіндегі «Шалқар» шаруа қожалықтары да осы тірлікті қолға алған. Айта кетерлігі, олар қой ғана емес, жылқы мен сиыр өсірудің де тиімді жолдарын тапқан. Қойдың мұндай түрі Тамды ауылдық округіндегі «Уақ», Кеңес ауылдық округіндегі «Дүйсенбі» шаруа қожалықтарында да өсіріліп отыр.
Жақсы іске зейінді «Зерхат»
«Жақсы болсаң жарықты кім көрмейді, өз бағаңды өзіңнен кім сұрайды?» дегендей, Бостандық ауылындағы «Зерхат» шаруа қожалығының жөні бөлек. Қожалық 2020 жылы ғана құрылғанымен, талай шаруашылықты басып озды. Себебі, мұнда мақсат бар, нақты жоспар, соңында оң нәтиже бар. Егістік жерінің көлемі – 270 гектар. Сол алқапта пияз, картоп, қызылша өсіреді. Бұл шаруашылық 2025 жылы 40 гектарға бақша, 20 гектарға пияз, 70 гектарға қант қызылшасы, 20 гектарға картоп егіп, өсірді. Барлығы 150 гектар тамшылатып суғару тәжірибесін және 40 гектар жоңышқаға суғарудың спринклер түрін пайдалануы – озық технология жемісі. 6 адамды тұрақты жұмыспен қамтып отыр. Алатын жалақылары 250 мың теңге көлемінде. 12 ай бойы тұрақты берілетін мұндай жалақыны ауыл түгілі, үлкен қалалардан алып жатқандар аз. Сондықтан болар «Зерхат» шаруашылығына келіп, еңбек етсек деген кісілердің қатары көбейіп келеді. Биыл маусымдық жұмысшылар саны 40 адамға жетті. Техникалары да талапқа сай.
Биыл ғана лизингпен жаңа «Zoomlion – 130» тракторына қол жеткізді. Одан бөлек қызылша тазалайтын комбайны, «МТЗ – 892» тракторы, екі соқа, топырақ майдалағыш, картоп еккіш, картоп қазатын құрал, культиватор бар. Өнімін егіс басынан сатады. Бағасы екі тарапқа да тиімді болса, әрине. Әйтпесе, өнімді түгел өткеруге асықпайды. Оның да өзіндік себебі бар. Сыйымдылығы 2 мың тонналық көкөніс сақтау қоймасы жұмыс істеп тұр. Ондай мүмкіндігі бар кісі бағаның жоғарылаған кезін күтеді. Қалай күтсе де, қай жағынан алғанда да ұтыла қоймайтыны анық. Аталған шаруа қожалықтың төрағасы – Ержан Мейірбеков. Ол кісі әрбір істі ұқыпты, жемісін көретіндей деңгейде атқаратын адам. Ауыл шаруашылығына мемлекет тарапынан жасалып жатқан жеңілдіктер мен қолдаулардан да бас тартпайды.
«Уақ» шаруа қожалығының ірі істері
Бұл шаруашылықтың құрылғанына біраз жылдар болды. Атап айтқанда, 2002 жылдан жұмыс істейді. Тамды ауылдық округінде тіркелген, қарапайым тұрғындарға берер көмектері де аз емес. «Уақтың» жұмысы ә дегеннен дүркіреп жүріп кеткен жоқ. Шаруа қожалықтың негізгі ісі асыл тұқымды қой шаруашылығын дамыту, мал бордақылау кәсібін өркендетуге бағытталған. 200 гектарға көпжылдық шөп өсірсе, 180 гектар жайылымдық жердің де рәтін көрудей-ақ көріп жатыр. «Уақ» шаруа қожалығында ірі қара саны 30 бас ғана болғанымен, қой өсіруде мерейлері асқақ. 1900 қойы бар. Оның ішінде аналығы – 1200.
Жыл сайын 600 тоқтыны бордақылауға мүмкіндігі бар. Ауыл шаруашылығы техникалары да талапқа сай. Атап айтқанда, 2 дана трактор, 6 дана басқа да қажетті техникалар ауыр жұмысты жеңілдетеді. Алты адам тұрақты жұмыс көзімен қамтылған. Шаруа қожалықты Нұрлан Қыдырбеков басқарады. Заман ағымын түсінген Нұрлан жұмысшыларын кезі келгенде құрметтеп тұрады. Барлық еңбек адамы құрметке лайық екені бесенеден белгілі. Жалпы агро саланың жағдайы туралы төрағаның өз айтары да бар.
Бұл ауылда оның пікірімен санасып, ісін қолдайтындар көп. Себебі, уақ мал өсіріп, ауылдың адамдарын жұмыспен қамтып, әлсіз отбасыларға қайырымдылық жасап отырған Нұрланға тамдылықтар дән риза.
Даланың ұлағатын түсінген Ұлсынкүл
Бостандық ауылдық округінде тірліктің көзін тапқан шаруашылықтар көп. Олардың әрбірі нарық талабын түсінген деп айта аламыз. Іскер маман Ұлсынкүл Сүгірбекова басқаратын «Демеш» шаруа қожалығы да тек алдыңғы қатардан көрініп жүрген шаруашылық. Қожалық 1994 жылы құрылған. Яғни Ұлсынкүл заманның жағдайын ерте түсінген деген сөз. Ол кезде атпалдай азаматтар тәуекелге бара алмай жатқанда, Ұлсынкүл болашақты ойлап, белін бекем буған екен. Жалпы жер көлемі – 150 гектар. Бақша өнімдерін және көкөніс өсірумен айналысады. Бақша өнімдерін және пияз, картоп, қызылша өсіруге мүмкіндіктері бар.
2025 жылғы егілген егіс көлемі де көңілден шығады. 5 гектарға картоп, 15 гектарға қант қызылшасы, 40 гектарға бақша өнімдерін өсірді. Төрт адамды тұрақты жұмыс көзімен қамтыған. Жұмысшылардың қабағына қарап, түсіністікпен жұмыс істейді. Мұнан бөлек маусымдық жұмысқа 30 адамды қамтиды. Қазақшалап айтқанда, «Демеш» шаруа қожалығының қызылшасы қазылып, қарбызы мен пиязы, картобы қазан болғанша ауыл адамдарға осы шаруашылықтың алқабында жүреді. Жер-ананы баптайды, жер-ананы аялайды. Аяласа жер-ана да мейірімін төгеді. Бұл шаруашылықтың техниксы да талапқа сай. «МТЗ – 892», «МТЗ – 80» тракторлары дүрілдеп жүріп тұр. Соқа, топырақ майдалағыш, картоп еккіш, картоп қазатын, культиватор, тағы да басқа техниканың бәрі өзінен шығады. Өзінде бар. Нәзікжанды болса да бір шаруашылықты басқарып отырған Сүгірбекова егістік жағдайын жақсы біледі.
Оның жұмысын бағалауға болады. Нарықтың өз заңы бар. Нарық заңы, әрине, қатал. Сол заңның аясында табысыңды еселеу нағыз іскердің ісі.
Еңбектің рәтін көрген
«Рәтбек» шаруашылығы «Рәтбек» шаруа қожалығы да Бостандық ауылдық округ аумағына қарайды. Биыл жаңадан құрылды. Жалпы жер көлемі – 38 гектар. 2025 жылы 25 гектарға бақша өнімдері,10 гектарға картоп, 2 гектарға көкөніс еккен. Бақша және көкөніс өнімдерін өсірумен айналысатын шаруашылық. Алғашқы жылы екеніне қарамастан 10 адамды тұрақты жұмыспен қамтып отыр. Бір «МТЗ – 82» тракторы бар. Ауыл шаруашылығы техникасы да талапқа сай. Ауылда басқа ұжымдармен қатар мұндай белсенді шаруашылық ашылып жатқанына тұрғындар да риза. Себебі, шаруа қожалықтары көбейген сайын, өнім бағасы қолжетімді бола беретіні рас. Яғни, шаруашылықтың көбейгені екі тарапқа да қолайлы.
«Белді буып шаруа қожалығын ашып алдық. Бірінші жылғы жұмысымыз жаман емес сияқты.
Міне, мұндай жігіттердің шаруа жайын түсінгені, ауылдың бағын ашатын іскер азаматқа айналуы – қуаныш. Біз «Рәтбек» шаруа қожалығының да тасы өрге домалай беретініне сенімдіміз. Біз Талас ауданының бірнеше қожалықтары жайлы жаздық. Сол ауыл шаруашылығына қатысты жұмыстардың бәрін үйлестіру оңай емес. Бұл ретте аудандық ауыл шаруашылығы бөлімінің басшысы Жандос Құдиярханның өз айтары бар.
Есет ДОСАЛЫ
Талас ауданы