Инвесторлар табиғат игілігін игеруге қаржы салды

Облыс әкімдігі энергетика және тұрғын үйкоммуналдық шаруашылық басқармасының басшысы Ғалым Исақовтың айтуынша, соңғы жылдары Шу өңірінде күн, жел мен судан электр қуатын өндіру жақсы жолға қойылып келеді. Өйткені бұл өңірдегі табиғи байлықты игеруге қызыққан шетелдік компаниялар инвестиция сала бастаған. Соның бірі – француздық «Total Eren» мұнай-газ компаниясы. Бұл компания өзінің серіктесі «M-Kat Green» жауапкершілігі шектеулі серіктестігімен бірлесіп, «Шу-100 мегаватт» күн электр стансасы жобасын жүзеге асыруда.

Қазіргі қоғам «жасыл экономика» дегеннің мәнісін әртүрлі түсінеді. Бірі бұл табиғат көздерін ел игілігіне айналдыратын экономиканың тың бір саласы деп түсінсе, екіншілері, табиғатқа пайда келтіруге бағытталған жоба деп есептейді. Үшіншілері, бұл мақсаты экологиялық таза өнімдерді құраушы болып табылатын дамудың жаңа кезеңіне ауысу деп санайды. Дегенмен «Жасыл экономика» бірінші кезекте, қазіргі уақытта сарқылуға ұшыраған ресурстарды үнемді тұтынуға және сарқылмайтын ресурстарды тиімді пайдалануға бағытталған. Балама энергия көздерінің халыққа тигізер пайдасы – орасан. Өйткені қазіргі таңда ғаламшарымызда кен байыту өнеркәсіп орындары мен басқа да шаруашылық құрылымдар жер қыртысының пайдалы қазбаларын мөлшерден көп тұтынуда. Соның салдарынан пайдалы қазбалардың қоры жылдан-жылға сарқылуда. Қазіргі таңда пайдалы қазбалардың қорының азайуы, экологиялық мәселелердің ушығуы, дүниежүзілік энергия тапшылығы және халықтың экономикалық, әлеуметтік жағдайдың тұрақсыздығы үрдістері ұлғаю үстінде. Аталған мәселелердің алдын алу және болдырмаудың бірден-бір жолы ол «Жасыл экономика» және баламалы энергия көздерін айқындап, олардың қорларын тиімді пайдалану. Экономиканы жүзеге асыру мақсатында заңнамаларымызға енгізілген өзгерістер жаңартылатын энергия көздерін пайдаланушы энергия өндіруші компанияларды қолдауға, экологиялық таза көлік құралдары өндірісін ынталандыруға, сонымен қатар, су ресурстарының бөлінісі арқылы қоршаған ортаның жай-күйін жақсартуға, қоршаған ортаны қорғау саласындағы проблемалы салаларды жетілдіруге және реттеуге бағытталған. Бұл, сәйкесінше, экономиканың түрлі салаларының дамуына оң әсерін тигізеді. Ал «Total Eren» мұнай-газ компаниясының еліміздегі өкілі және «M-Kat Green» жауапкершілігі шектеулі серіктестігінің бас директоры Илья Чернодаровтың айтуынша, мұнда орнатылған панельдер 25 жылға дейін тоқтаусыз жұмыс істейді екен.

– Біздің бұл жобаны дәл осы Шу ауданы аумағында орналастыруымыздың екі бірдей себебі бар. Оның алғашқысы – ауданның күн сәулесі белсенділігі жоғары аймақтардың қатарына жатуында болса, екіншісі – мұнда «Тараз химиялық паркі» арнайы экономикалық аймағының соғылуы. Әлбетте, 500 гектардан аса жерді алып жатқан арнайы экономикалық аймақ толық қуатында жұмыс істегенде электр энергиясына деген тапшылық әжептәуір сезілетін болады. Сондықтан бұл жоба біз үшін де, экономикалық аймақ үшін де өте тиімді болып отыр, – дейді Илья Чернодаров.

Бұл станса Жуалы ауданындағы сағатына 100 мегаватт қуат өндіретін «Burnoe Solar-1» және «Burnoe Solar-2» жауапкершілігі шектеулі серіктестігіне тиесілі күн электр стансасынан кейінгі аймақтағы ірі жобаның бірі болып саналады. Шудағы стансаның жалпы құны 60 миллиард теңгені құрайды. Сондай-ақ мұндағы құрылыс жұмыстарының бас мердігері Жуалы ауданындағы күн электр стансасының құрылысын жүргізген «METKA-EGN.KZ» жауапкершілігі шектеулі серіктестігі. Электр стансасы толық қуатында жұмыс істегенде облыста электр қуатына деген тапшылық толық жойылмаса да, едәуір қысқаратыны сөзсіз. Алдағы уақытта стансада тұрақты жұмыспен қамтылатын 10 адам да жергілікті тұрғындардан болмақ.

Оларды инвесторлар қаржысынан арнайы оқытып, осы сала бойынша білімдерін жетілдіруге жіберу де жоспарда бар көрінеді. Сонымен қатар «ШУ-100 мегаватт» күн электр стансасы қуат өндіруде қоршаған ортаға зиянды заттар шығармайды. Сондай-ақ өндірілген қуат «KEGOK» акционерлік қоғамына сатылатын болады. Стансаның өнімі түгелдей қазақстандық электр жүйесіне қосылмақ. Бұл – алдағы уақытта аймақта қуат бағасының едәуір арзандауына игі ықпал етеді. Тағы бір айта кетерлігі, Шу ауданында баламалы энергия көздерін пайдалануда бір ғана күн электр стансасы жұмыс істеп тұрған жоқ.

Бұдан бөлек, 2013 жылы аудан аумағында «Компания АТ-Энерго» жауапкершілігі шектеулі серіктестігі ұйытқы болуымен бірегей жоба жүзеге асқан болатын. Тасөткел су қоймасы маңынан салынған станса судан энергия өндіреді. Мекеме басшылары бұл жетістікке тоқмейілсіп отырған жоқ. «Компания АТ-Энерго» жауапкершілігі шектеулі серіктестігі қазіргі уақытта су электр стансасының екінші жобасын жүзеге асырды. Аталмыш серіктестіктің бұған дейін де жұмыс істеп тұрған стансасы сағатына 2,2 мегаватт электр энергиясын өндіруде. Өндірілген электр энергиясын Қордай мен Т.Рысқұлов аудандарының тұрғындары тұтынса, салынып жатқан станса өз өнімін «KEGOK» АҚ-на саудалайтын болады. «Компания АТ-Энерго» ЖШС-ның директоры Саид Ахаев қазіргі жобаны сәтті аяқтап, үшінші су электр стансасының құрылыс жұмыстарын бастауды жоспарлап отырғанын жеткізді.

Ал аудан орталығынан шалғайда орналасқан Шоқпар ауылдық округінде тәулігіне 110 мегаватт энергия өндіретін жел электр стансасының құрылысы жоспарлануда. Жобаның жетекшісі саналатын «WINDHAN» жауапкершілігі шектеулі серіктестік бүгінгі таңда тарифтеу мен қаржыландыруға қатысты мәселелер түбегейлі шешімін тапса, артынша құрылыс жұмыстары бірден басталатынын айтып отыр. Жобалық құны 71 миллиард 500 миллион теңгеден асатын станса өз жұмысын бастағанда шамамен 10 жаңа жұмыс орны ашылмақ. Құрылыс жұмыстарын жүргізу үшін аудан әкімдігі шалғайдағы Шоқпар ауылдық округінен 155,8 гектар жер телімін бөліп беріпті.

Жоғарыда аталған барлық жобалардың жүйелі жұмыс істеуінің нәтижесінде бюджетке түсетін салық өсімі еселеніп, жаңа жұмыс орындары ашылып, сондай-ақ өнеркәсіп пен құрылыс нысандарының қатары артады. Мұның бәрі аудан тұрғындарының әлеуметтік-экономикалық және экологиялық жағдайын жақсартуға септігін тигізері сөзсіз.

Марат ҚҰЛИБАЕВ,

Шу ауданы