2025 жылы үйлі болу оңай

Баспаналы болуды армандау – дұрыс, алайда оған саналы түрде дайындалу мүлде бөлек нәрсе. Барлығымыз өз шаңырағымыздың болғанын қаласақ та, үй алу үшін нақты әрекетке көшіп, депозит ашуды кейінге қалдырып жатамыз. Қазіргі таңда баспана алуға бағыт-бағдар беретін кеңесшілер де, ипотека рәсімдейтін банктер де аз емес. Алайда ең маңыздысы – алғашқы жарна үшін депозитте қаражаттың жиналуы. Егер ай сайын табысыңыздың кемінде 10 пайызын депозитке жинап отырсаңыз, үй алуға мүмкіндік туады.

Бүгінде Таразда отырып-ақ, өзге қалалардан баспана сатып алуға болады. Тіпті кей жағдайларда тұрақты жұмысыңыз болса, алғашқы жарнасыз-ақ бөліп төлеу арқылы үйлі болуға мүмкіндік бар. 2025 жылдың басты жаңалығының бірі – атыңызда үй болса да, 20 пайыз депозитпен жаңа баспана сатып ала аласыз. Бұл мүмкіндік «Жасыл ипотека» және «Ұмай» бағдарламалары арқылы жүзеге аспақ.

БАСПАНАСЫ ЖОҚ КЕЗ КЕЛГЕН АДАМ ҮЙ КЕЗЕГІНЕ ТҰРА АЛАДЫ

Ең қуанышты жаңалық – енді басында баспанасы жоқ кез келген адам үй кезегіне тұра алады. Бұл 2025 жылдың екінші тоқсанынан бастау алмақ. Әзірге заң күшіне енбеді. Президент тұрғын үй саясатын реформалауға арналған заңға қол қойды. Яғни, кез келген кәмелет жасқа толған азамат ешқандай санатқа кірмесе де, тізімге кіреді. Баспана кезегін «Отбасы банк» жүйелеп реттейді.

Осылайша, құзырын кеңейткен банк, тұрғын үйді бөлу кезінде баспанаға мұқтаж азаматтарды есепке қою күні мен табыс деңгейіне баса мән береді. Бұл бірінші кезекте, ұзақ уақыт кезекте тұрған адамдарды баспанамен қамтуға мүмкіндік береді. Әзірше, құжаттарды Egov порталы арқылы тапсыруға болады. Заң күшіне енгенімен, «Отбасы банкі» 6 айдан кейін жұмысты толық бастайды.

Ендеше баспананы жалға алып өмір сүріп жүрген қазақстандықтардың осы жылдан бастап өз үйі болмақ.

АЛҒАШҚЫ ЖАРНАСЫЗ ҮЙ – ӨЗІҢДІ ӨЗІҢ АЛДАУ

Халық арасында «бастапқы жарнасыз да үй алуға болады екен» деген алып-қашпа әңгіме жүр. Осының растығын сұрап табан тоздырдық. Елдің бәрі үй алғысы келеді. Өз отауы болғанын кім армандамайды. Бұл күндері расымен де жекеленген үй соғып жатқан компаниялар тұрақты жұмысы бар адамдарға, айлық жалақысы жоғары жандарға бастапқы жарнасыз пәтерлерді ұсынуда. Алып жатқан жандар да бар.

Дегенмен баспананы алғашқы жарнасын төлемей алғандықтан ипотекаға төлейтін несие сомасы өте үлкен. Бұл дегеніміз жоғары тәуекелді қажет етеді. 19-20 жыл бойы 300 мыңнан не 500 мыңнан төлем жасап отыру – адамды жалықтырады және шаршатады.

Ендеше әлеуметтік желілердегі айтылғандарға сене бермеңіздер. Жыл сайын баспаналы болудың мүмкіндіктері көбейіп келеді. Мәселен, 2025 жылдың қаңтар айынан бастап «Жасыл ипотека» бағдарламасы жүзеге аса бастады. Бастапқы жарна 20 пайыз болуы міндетті. Ал наурыз айынан бастап қазақстандықтар «Наурыз» бағдарламасы арқылы баспаналы болады. Бастапқы жарна – 10 пайыз.

КЕЗЕКПЕН АЛҒАН ҮЙДІ ЖЕКЕШЕЛЕНДІРЕ АЛАСЫЗ

Баспана нарығында биыл ерекше жаңалық өте көп. Ең біріншіден санаты бар адамдарға мемлекеттен кезекпен берілетін үй мен екінші деңгейлі банктерден ипотекалық бағдарлама арқылы берілетін үйлерді шатастырмаңыздар. Үй кезегіне кімдер тұра алады?

Әрине, ҰОС ардагерлері, көпбалалы аналар, толық емес отбасылар, жетім балалар. 2024 жылдың 4 желтоқсанында қазақстандықтарға жалға берілген тұрғын үйді жекешелендіру туралы заң қабылданып, күшіне енді. Енді қазақстандықтар жалға берілген тұрғын үйді жекешелендіру арқылы баспаналы бола алады. Одан өзге ел тұрғындарының әлеуметтік жағдайы ескеріліп, 8 категорияға жататын тұлғаларға арендалық және кредиттік тұрғын үйден кемінде 70 пайыз үлеспен бірінші кезектегі құқық берілмек.

Мұндай сүйінші жаңалық еліміздегі тұрғын үй саясатын реформалау арқылы өз жемісін беруге жақын. ҚР Өнеркәсіп және құрылыс министрі қызметін атқарған Қанат Шарлапаев бұған дейін Үкімет отырысында тұрғын үй алуды қолжетімді ететін заң қабылданғанын хабарлаған болатын.

Бұл заңның көп уақыт бойы кезекте тұрған ел азаматтарын үймен қамтуға мүмкіндігі бар. Жауапты ведомство 50 мыңнан аса тұрғынның баспаналы болатынын хабарлады. Егер сіздердің де тұрғын үй кезегінде 8 категория бойынша кезегіңіз болса «Kezekte» сайтынан тексере аласыз. Осы орайда біз арнайы «Қарасу» шағынауданында орналасқан Тараз қаласы әкімдігінің тұрғын үй қатынастары бөліміне бас сұқтық. Бізді бас маман Нұрбек Молдағазы қарсы алып, сұрақтарымызға жауап берді.

ТЕК ӘЙЕЛДЕРГЕ АРНАЛҒАН БАҒДАРЛАМА

Тек әйелдерге арналған «Ұмай» ипотекалық бағдарламасы 2021 жылы іске қосылған. Бірақ биыл бағдарламаға өзгерістер еніп, шарттары оңайлатылды. Осы жылы жобаға қатысу үшін қойылатын кіріс бойынша талап өзгерді. Бұл бағдарламалардың барлығы қарапайым адамдарға арналған. Биыл жылдық табысы максималды 900 мыңды құраса болды кез келген жұмыс істейтін келіншек «Ұмаймен» үй ала алады.

ЕҢБЕК АДАМДАРЫ ҮЙМЕН ҚАМТЫЛМАҚ

Биылғы жылдың тағы бір ерекшелігі – қарапайым жұмысшылар да «Жұмысшы мамандықтары жылының» құрметіне орай арнайы корпоративтік бағдарлама арқылы үйлі болмақ. Түрлі кәсіпорындар мен зауыттарда, ауыл шаруашылығы нысандары мен коммуналдық мекемелерде еңбек ететін азаматтар үшін бұл үлкен мүмкіндік. Бұл жайында Президентіміз арнайы нұсқау берген болатын. Наурыз жұмыскер – жаңа тұрғын үй бағдарламасы наурыз айынан бастап іске қосылды.

Бұл бағдарлама өнеркәсіп, энергетика, көлік, ауыл шаруашылығы, су ресурстары саласының жұмысшыларын қамтиды. Ол үшін 72 миллиард теңге көлемінде 2440 несие беру жоспарланған. Бастапқы жарна – 10 пайыз. Бағдарламаны «Отбасы банк» жүзеге асырады. Несиенің ең жоғары сомасы облыстар үшін 30 миллион теңге.

Астана мен Алматы қалалары үшін 36 миллион теңге. Өтінімдерді қабылдау 17 наурызда басталды. Бүгінге дейін 72 жұмысшының өтініші қабылданған. Оның 27-і жақында үйлі болыпты. 45 шақты жұмысшы әлі де баспана таңдауда екен.

Биылғы жылы қалай десеңіз де үйлі болуға бағыңызды сынап көріңіз. Баспана кезегімен алсаңыз да, депозитке салып, жиып, түрлі бағдарламалармен алсаңыз да, биыл нақты үйлі болуға мүмкіндігіңіз мол. Жылан жылы жайлы жыл. «Өз үйім – өлең төсегім» деп ақ отауыңыздың түтінін түтетіп отырғанға не жетсін!

Эльмира БАЙНАЗАРОВА