Банк жабылса қарыз кешіріле ма?
Кез келген адамды «Банк таратылған жағдайда, одан алған несиенің тағдыры не болады?» деген сұрақ мазалауы мүмкін. Кейбірі ай сайынғы қарызды төлеу жауапкершілігінен құтыламын деп ойласа, енді бірі кредитті өтеу міндет деп санайды. Біз осы сауалдың жауабын іздеп көрдік.
Банк таратылса, кредит кешіріле ме? Біле жүріңіз. Қандай да бір себептермен екінші деңгейлі банк жабылып қалса, одан алған несие кешірілмейді. Клиент өз қарызын толығымен өтеуге міндетті. «Қазақстан заңнамасында таратылатын банктердің қарыз алушыларын кредиттен немесе өзге де мәмілелер бойынша міндеттемелерді орындаудан босатуға мүмкіндік беретін норма жоқ», – делінген қаржы нарығын реттеу және дамыту агенттігінің берген жауабында. Олар былай дейді:
Жабылатын банктің кредиттерімен кім айналысады? Банкті лицензиясынан айыру туралы шешім қабылданғаннан кейін, уәкілетті орган уақытша әкімшілікті тағайындайды. Уақытша әкімшілік бұрын берілген кредиттердің қайтарылуын бақылайды. Банкті мәжбүрлеп тарату туралы сот шешімі күшіне енген соң, клиенттердің ақшаны қайтаруын бақылауды тарату комиссиясы жүзеге асырады. Тарату комиссиясы таратылатын банктің атынан әрекет етеді. Оның құзыретіне кредиторлар тізімін жасау, мүлікті сату бойынша сауда-саттық ұйымдастыру, кредиттер бойынша берешекті өндіріп алу кіреді. Комиссия әр мәселе бойынша дербес шешім қабылдай алады. Банк мәжбүрлеп таратылатын кезде кредиторлардың мүддесін қамтамасыз ету және олардың қатысуымен шешім қабылдау үшін Кредиторлар комитеті құрылады. Қаржы нарығын реттеу агенттігі басқармасының 2020 жылғы 30 қарашадағы №114 қаулысына сәйкес, жабылатын банктің барлық мәмілесін аяқтаумен тарату комиссиясы айналысады. Ол банктің кредиттік портфелін үшінші тарапқа, яғни басқа банкке, коллекторлық агенттікке немесе ипотекалық компанияға сату туралы шешім қабылдайды. Немесе лицензиядан айырылған банктің кредиттік портфелін басқаруды жалғастырады. Сондай-ақ, тарату комиссиясы кредиторлар комитетімен келісіп, өсімпұлды есептен шығару туралы шешім қабылдай алады. Бұған қоса сыйақыны, айыппұлдар мен өсімпұлдарды есептеуді тоқтата тұра алады.
Еске салсақ, елімізде қазір тоғыз банк таратылу процесінде тұр. Олар: Валют-транзит банк, Қазинвестбанк, Delta Bank, Эксимбанк Қазақстан, Астана Банкі, Qazaq Banki, Tengri Bank, AsiaCredit Bank және Capital Bank Kazakhstan. Бұл банктердің лицензиялары кері қайтарып алынған.
Эльмира БАЙНАЗАРОВА