Қазақ әдебиетінің классигі
Қазақ әдебиетіне өз туындыларымен үлес қосумен қатар, ауыз әдебиетін зерттеп, тың деректерді дәлелдеп ашқан ғалым, жазушы Мұхтар Мағауиннің туғанына биыл – 85 жыл. Мерейлі жасқа жетер шағында арамыздан кеткен жазушы артында мағыналы шығармаларымен өшпес із қалдырды. Өзі болмаса да туындыларын танытып, жас буын классик жазушының мерейлі жасын портреттік кешімен атап өтті.
«Мұхтар – қазақ әдебиетінің тарланы» атты портреттік кешті Д.Қонаев атындағы облыстық балалар мен жасөспірімдер кітапханасы №67 орта мектепте өткізді. Әдеби жиын оқушылардың белгілі қаламгер Сағат Арынұлының Мұхтар Мағауинге арнаған өлеңін мәнерлеп оқуымен басталды. Жазушының ғылыми мұрасын, шығармаларының мәнін ұғындырып, келешек ұрпақтарға жеткізуді мақсат еткен кеште №67 орта мектептің 8-сынып оқушылары жазушының өмірбаянын жатқа айтып, тұлға туралы зерттегендерін байқатты.
Мұхтар Мағауин шығармашыл қабілетімен, ізденімпаз зерттеушілігімен бірнеше қазақ баспасөзінің бас редакторы қызметін атқарды және филология ғылымының докторы атанды. Еңбегі еленіп, Қазақстанның Халық жазушысы, Түркияның халықаралық «Түрік дүниесіне қызмет» сыйлығының иегері болды. Ол алғаш рет баспасөз бетінде 19 жасында көрініп, талантын танытты. Шығармалары орыс тілі, шетел тілдерінде аударылып, басылды. Жазушының қай шығармасы болмасын жұртшылық жүрегінен жол тауып, әдеби сыннан әділ баға алған туындылар. Бұл сөзімізді қазақтың көрнекті жазушысы Ғабит Мүсіреповтің «М.Мағауин – орнықты дарын, үлкен талант» дегені дәлелдейді.
Оқушылардың ізденісті еңбектерімен портреті жасалған Мұхтар Мағауин туралы естелік әңгімені «Алаш» әдеби сыйлығының лауреаты, «Құрмет» орденінің иегері, жазушы Көсемәлі Сәттібайұлы да айтып берді.
Ал, Мұхтар Мұқанұлының қазақ ауыз әдебиетін зерттеген еңбектері жөнінде Шерхан Мұртаза атындағы Халықаралық Тараз инновациялық университетінің оқытушысы филология ғалымдарының кандидаты, профессор Меңдібай Әбілов әңгімеледі.
М.Мағауиннің қазақ әдебиеті, тарихы, мәдениеті үшін жасаған ұлы еңбегіне Олжас Сүлейменов «Тарих пен әдебиет институты жасамаған жұмысты жалғыз Мұхтар Мағауин жасап отыр» деп жоғары баға берген болатын. Тарихи тақырыпта «Аласапыран» романын, одан кейін «Алтын Орданы», «Шыңғыс хан» атты төрт томдық үлкен эпопея жазды. Бұл жалғыз қазақтың тарихы емес. Бүкіл түркі дүниесінің ықылымнан бергі тарихын қопарып, мұра қалдырып кеткен.
Прозашы, тарихшы, зерттеуші, эссеист әрі үлкен публицистігімен өзінің сан қырын танытып, елінің құнды мұрасын еселеп кеткен М.Мағауиннің «Көк мұнар» шығармасынан А.Макаренко атындағы орта мектептің 11-сынып оқушылары монолог оқыды. «Бір атаның балалары» повесінен Керімбай атындағы №12 мектеп гимназиясының 9 сынып оқушылары қойылым көрсетті. Әдеби кешке «Қарақат» мектеп студиясының «ULYTAU» ансамблі күй тартып, жетігеншілер ансамблі халық әнін орындап және «ЕвРазия» бишілер тобы биімен көрік қосты.
Мағыналы әрі қызықты өткен кешті Д.А.Қонаев атындағы облыстық балалар мен жасөспірімдер кітапханасының директоры Гулфайруз Инкарбекова мен №67 орта мектептің директоры Мұрат Тұрысбек жүрекжарды лебіздерімен қорытындылады.
Қамар ҚАРАСАЕВА