Мемлекеттің тұрақты дамуына қандай факторлар әсер етеді?
Тұрақты даму мақсаттары (ТДМ) – әлемдік қауымдастық тарапынан қабылданған және 2030 жылға дейінгі кезеңге арналған жоспар. Бұл мақсаттар кедейшілік пен кедейлікті жоюға, теңсіздік пен әділетсіздікке қарсы тұруға, жер шарын қорғауға, сондай-ақ баршаға бейбітшілік пен өркендеу жағдайларын қамтамасыз етуге бағытталған.
Тұрақты дамудың 17 негізгі мақсаты бар, олар адамзаттың әлеуметтік, экономикалық және экологиялық тұрақтылығын қамтамасыз етуге бағытталған. Осы мақсаттарды іске асыру әрбір елдің өмірдің барлық негізгі салаларындағы тұрақты дамуын қамтамасыз етеді және жаһандық мәселелерді шешуге ықпал етеді.
Қазақстандағы тұрақты даму мақсаттарына жету жүйесі
Қазақстан ТДМ-ды орындауда жүйелі мониторинг пен бақылау жұмыстарын жүргізіп келеді. Бұл процесті Біріккен Ұлттар Ұйымы (БҰҰ) мен Қазақстан Үкіметінің өкілдері қадағалайды. Осыған байланысты тұрақты даму мақсаттарының индикаторларын әзірлеу маңызды рөл атқарады.
БҰҰ тұрақты даму мақсаттарына қол жеткізу үшін ғаламдық көрсеткіштер жүйесін жасап шығарды, бұл жүйені әрбір мемлекет өз ерекшеліктеріне бейімдей алады. Қазақстанда ТДМ мониторинг жүйесіне 280 индикатор енгізілген, оның 205-і ғаламдық, ал 75-і ұлттық деңгейдегі көрсеткіштер.
Тұрақты даму мақсаттары бес негізгі бағытта жүзеге асырылады:
Адамдар :Кедейшілікті жою,гендерлік теңдікті қамтамасыз ету,салауатты өмірді қамтамасыз ету,білім беру мүмкіндіктерін кеңейту.
Планета: Құрлықтың экожүйелері мен су ресурстарын ұтымды пайдалану, климаттың өзгеруіне қарсы әрекет.
Өркендеу: Инклюзивтік экономикалық өсу, экономикалық өзгерістерді енгізу.
Әлем: Қауіпсіз және бейбіт қоғам құру, күшті институттар мен сот төрелігін дамыту
Серіктестік: Жаһандық серіктестік орнату, ресурстарды жұмылдыру ,технологияларды қолдану және әлеуетті арттыру
Қазақстандағы БҰҰДБ-ның рөлі
Біріккен Ұлттар Ұйымының Даму Бағдарламасы (БҰҰДБ) – БҰҰ-ның ғаламдық даму желісі. Ол 170-тен астам елде жұмыс істейді және тұрақты даму мақсаттарына қол жеткізу үшін көптеген жобаларды жүзеге асыруда. Қазақстанда БҰҰДБ 200 миллион АҚШ долларынан астам қаржыға бағаланған 200-ден астам жобаны іске асырды.
БҰҰДБ Қазақстанға келесі бағыттарда қолдау көрсетеді:
Әлеуметтік теңсіздік пен сенімсіздікті жою.
Халықтың үкіметке деген сенімін қалпына келтіру.
Экологиялық тұрақтылықты сақтау.
Жоғары тиімді экономикалық өсуді қамтамасыз ету.
Қазақстанның ТДМ-ға бағытталған жұмыстары елдің тұрақты дамуын ғана емес, сонымен қатар әлемдік қауымдастықпен жаһандық мәселелерді шешудегі ынтымақтастығын нығайтады. Осылайша, ел болашақ ұрпақ үшін тұрақты, әділетті және қауіпсіз орта құруға атсалысуда.