Болашақ бұлыңғыр болмас үшін
Жастар арасындағы зиянды қылықтар бүгінде қоғамның басты мәселелерінің бірі. Бұл мәселе жастардың ғана емес, бүкіл қоғамның денсаулығына, қауіпсіздігіне және болашағына теріс әсер етеді. Жастар арасында алкоголь мен есірткі қолдану, құқықбұзушылық, интернеттің зиянды әсерлері – осы мәселелердің айқын көрінісі.
Статистикалық мәліметтер бойынша, жастардың алкоголь мен есірткіге тәуелділігі жылдан-жылға артып келеді. Мұның салдары ретінде денсаулық проблемалары, әлеуметтік қатынастардың нашарлауы және құқықбұзушылықтардың көбеюі байқалуда. Бұл қоғамның қауіпсіздігіне және жастардың болашағына теріс әсер етеді.
Кибербуллинг, құмар ойындарға тәуелділік сияқты интернеттің теріс әсерлері де жастар арасындағы теріс қылықтардың қатарына жатады. Жастардың интернетті дұрыс пайдаланбауы назар аударуға тұрарлық мәселе.
Жастар арасындағы зиянды қылықтардың пайда болуына бірнеше факторлар әсер етеді. Мәселен, отбасындағы тәрбие, ата-аналардың назар аудармауы, әлеуметтік ортадағы қысым. Ал, бұлардың барлығы жастардың мінез-құлқы мен таңдауларына әсер ететін маңызды аспектілер. Отбасы – тұлғаның дамуындағы алғашқы саты, сондықтан оның рөлі зор. Отбасының қолдауы мен тәрбиесі жеткіліксіз болса, жастар теріс бағытта қалыптасуы мүмкін.
Сонымен қатар, топтағы теріс әлеуметтік әсерлер мен қысым жастардың зиянды қылықтарға бейімделуіне себеп болып жатады. Ақпараттық орта да өз ықпалын тигізуде. Жастар интернетте кездесетін теріс ақпараттарға, зиянды контенттерге жиі ұрынып, кибербуллингтің нысанасына айналуда. Мұның бәрі олардың психологиялық жағдайына теріс ықпал етеді.
Жастар арасындағы зиянды қылықтардың қоғамға, экономикаға және жеке тұлғаларға әсері орасан зор. Сонымен қатар, зиянды қылықтарға үйренген жастардың болашағы бұлыңғыр, олардың білім алу, жұмысқа орналасу мүмкіндіктері азаяды.
Жастар арасындағы зиянды қылықтарды жою үшін кешенді шараларды қабылдау қажет. Біріншіден, отбасы мен мектептегі тәрбиеге ерекше назар аудару керек. Ата-аналар мен ұстаздар жастарға дұрыс тәрбие мен қолдау көрсетуі тиіс. Отбасы мен мектеп арасындағы байланысты нығайту – маңызды фактор.
Екіншіден, жастарға арналған білім беру бағдарламаларын, семинарлар мен тренингтерді өткізу арқылы зиянды қылықтардың алдын алу жұмыстарын жүргізу керек. Спорттық, мәдени және шығармашылық шараларды ұйымдастыру арқылы жастарды салауатты өмір салтына ынталандыру да маңызды.
Ақпараттық кеңістікте жастардың қауіпсіздігін қамтамасыз ету, кибербуллингпен күресу шараларын қабылдау да жастар арасындағы зиянды қылықтарды жоюдың тиімді жолдарының бірі.
Жастар арасындағы зиянды қылықтар – қоғамдағы күрделі мәселе. Бұл проблеманың шешілуі тек жастардың жеке өміріне ғана емес, бүкіл қоғамға да оң ықпал етеді. Сондықтан жастардың денсаулығын, құқықтарын және әлеуметтік әл-ауқатын қорғау үшін отбасы, мектеп, мемлекет және қоғам бірлесе отырып, тиімді шараларды жүзеге асыруы қажет. Тек осылай ғана жастарымыздың болашағын жарқын етуге мүмкіндік аламыз.
Камилла МАХАТОВА,
Тұран университеті журналистика мамандығының 1-курс студенті.