Халықты аштықтан арашалаған ғасыр куәсі
Қазақ үшін қасиетті құндылықтар көп. Солардың бірі – келі мен келсап. Кешегі қиын-қыстау заманда осы екеуі халыққа қызмет етіп, жүгері мен бидайды ұнтақтап, аштыққа ұрынбауына себепкер болған.
Келі мен келсап қ а т т ы а ғ а ш т а н жасалады. Өйткені, сынып кетпеуі керек. Келінің б и і к т і г і 5 0 - 6 0 сантиметр болса, ішкі бөлігі 30-35 сантиметр тереңдікте ойып жасалған. Келінің түйгіш ағашы болады, оны келсап деп атайды. Ке л с ап т ы ң ке л і д е г і дәнді түйгіштейтін басы салмақты етіп жасалып, қолға ұстайтын жерінен қ о л а й л ы қ о с т ұ т қ а шығарылады. Келсаптың ұзындығы жарты метр жуан ағаштан жасалған. Ағаш келіні шеберлер мықты, әрі жарылмай к ө п ж ы л ғ а ш ы д ау үшін, әдетте, оның иіні мен тағанын түйенің иленбеген шикі терісімен қаптаған. Шикі терімен қаптаған себебі, шикі тері кепкен кезде тартылады да, келіні қатты қысып т ұ ру ү ш і н о ң т а й л ы болған
Б ұ л қ ұ н д ы з а т сарысулықтар үшін де қастерлі. Мәселен, 95 жыл сақталған келі мен келсапты 2017 жылы Тоғызкент ауылының т ұ р ғ ы н ы П е р н а й ы м Азынабайқызы анамның көзі деп аудандық тарихиөлкетану музейіне әкеліп тапсырған. « М ұ н д а к е л у ш і л е р келі мен келсаптың құндылығына көп көңіл ауд а р а д ы . Ә с і р е с е , о сы 95 жыл тарихы бар келі мен келсап туралы жиі сұрайды. Қазір жас жеткіншек ұрпақтың тарихымызды, өткенімізді ұмытпауы ү ш і н м ұ н д а й жәдігерлердің маңызы з о р » д е й д і ат а л ғ а н музейдің директоры Эльмира Көкішева.
Тоғызкент ауылынан келген сый келі мен келсап – музейдің құнды жәдігері. Қазір ауылда диірмен тартып, келі түйетіндер азайған. Д е г е н м е н , м ұ н д а й з ат т а р д ы ң м у з е й д е сақталуының өзі өскелең ұрпақтың көңіліне: «Атабабамыз, әжелеріміз ұ с т а ғ а н б а ғ а л ы бұйым» деген ұғымды сыйлайтыны анық.
Есет ДОСАЛЫ
Сарысу ауданы