ҚР Премьер-Министрі жол құрылысы саласындағы міндеттерді белгіледі

Көлік министрі Марат Қарабаев Президенттің 2029 жылға дейін республикалық желідегі 8 мың шақырым жолды сапалы салу және реконструкциялау міндетін қойғанын баяндады. Мәселен, алдағы жылдары жалпы ұзындығы 4,7 мың км негізгі автожол жобаларын кезең-кезеңімен іске асыру жоспарланып отыр. Олар саланы жаңғыртуға және Транскаспий халықаралық көлік бағытында республиканың транзиттік әлеуетін нығайтуға бағытталған. Бүгінгі таңда бірінші кезекте 2 мың шақырымға арналған үш жоба бар. Олар бойынша ауқымды жұмыс жүргізілген. Бұл «Ресей Федерациясының шекарасы – Мәртөк – Ақтөбе – Ұлғайсын – Қызылорда», «Жезқазған – Қарағанды» және «Сарыағаш қаласын айналып өту» трассалары. Кейбір учаскелерде құрылыс-монтаждау жұмыстары жүріп жатыр, ал басқалары бойынша жұмыстар 2024 және 2025 жылдары басталады деп күтілуде. Сонымен қатар жол бойындағы сервис инфрақұрылымын дамыту жалғасуда. Бүгінгі таңда республикалық маңызы бар жолдардың бойында 1,6 мыңнан астам қызмет көрсету нысаны жұмыс істейді, олардың 78%-ы Ұлттық стандарт талаптарына сәйкес келеді. Жыл соңына дейін тағы 78 жаңа нысанды, сондай-ақ 25 жылы санитарлық-гигиеналық қондырғыны іске қосу жоспарланып отыр. Жалпы 2029 жылға қарай Ұлттық стандартқа сәйкес келетін 300-ден астам жаңа қызмет көрсету нысанының құрылысы жүргізілмек. Жергілікті жолдар желісіне келетін болсақ, бүгінгі таңда 70 мың шақырым жолдың 85%-ы – нормативтік жағдайда. Биыл әкімдіктер 4,2 мың шақырым жолда жұмыс жүргізуде. Жалпы 2029 жылға дейін облыстық және аудандық маңызы бар 14 мың шақырым жолды жөндеу жоспарланған. Сонымен қатар автожол саласын реформалау аясында автожолдар салу процесін бақылауды күшейту тетіктері енгізіліп, нормативтік құжаттар жетілдірілуде. Премьер-Министр осыған дейін халықаралық қаржы ұйымдарының қаражаты есебінен іске асырылатын ірі автожол жобалары бойынша конкурстарды көбіне талаптарға сай келетін шетелдік компаниялар жеңіп отырғанын атап өтті. Содан кейін олар тапсырыстарды қазақстандық фирмаларға қосалқы мердігерлікке тапсырып отырған. Енді кейбір талаптарды өзгерту бойынша жүргізілген жұмыстардың нәтижесінде (жылдық қаржы айналымы көрсеткішін төмендету, Қазақстанда өз иеліктерінде арнайы техникасының болуы туралы талапты қосу, жұмыстардың 50%-дан астамын қосалқы мердігерлікке тапсыруға жол бермеу және т.б.) қазақстандық компаниялар дербес не консорциумдарға біріге отырып, осындай конкурстарда жеңіске жетіп, өз кірістерін едәуір арттыра алады. Сондай-ақ отырыста «ҚазАвтоЖол» ҰК» АҚ басқарма төрағасы Мейірхат Қасымбаев баяндама жасады. Өңірлерде жүргізіліп жатқан жұмыстар туралы Батыс Қазақстан облысының әкімі Нариман Төреғалиев, Атырау облысының әкімі Серік Шәпкенов пен Жетісу облысының әкімі Бейбіт Исабаев айтып берді. Премьер-Министр көлік саласы елдің экономикалық дамуының локомотивтерінің біріне айналуы тиіс екенін атап өтті. Биыл тәулігіне 50 мыңға жуық автокөлікті өткізуге мүмкіндік беретін «Үлкен Алматы айналма автомобиль жолы» алғашқы концессиялық жобасы іске асырылды. «Алматы – Қарағанды», «Талдықорған – Өскемен», «Мерке – Бурылбайтал», «Ақтөбе – Қандыағаш» және «Атырау – Астрахань» сияқты ірі автожол жобалары аяқталуға жақын. Бұл ретте Үкімет басшысы жолдардың сапасы жиі сынға ұшырап жататынын атап өтті.

Үкімет басшысы құрылыс маусымы аяқталуға жақын екенін, сондықтан қыркүйек айында жол-құрылыс жұмыстарын айтарлықтай жандандыру қажеттігін атап өтті. Бұл ретте Премьер-Министр көктемде «асфальт қармен бірге шайылып кетпес үшін» жолдардың тиісті сапасын қамтамасыз етуді талап етті.

Үкімет басшысының айтуынша, елді мекендерді «сыртқы әлеммен» байланыстыратын жолдарға ерекше назар аудару қажет, себебі адамдардың өмірі мен денсаулығы осындай жолдардың болу-болмауы немесе олардың жай-күйіне байланысты. Үкімет басшысының сөзінше, бірқатар өңірде жол салуға арналған бюджет қаражатын мақсатсыз және тиімсіз пайдалану жағдайлары орын алуда. Мәселен, Жетісу облысының прокуроры ақшаны заңсыз жұмсау фактілерін анықтаған, нәтижесінде жалпы сомасы 3 млрд теңгеге 35 конкурс бойынша рәсімдер тоқтатылды. Тағы бір маңызды мәселе – автомобиль жолдарымен ауыр жүк машиналарының жүруі.

Премьер-Министр жолдарды жобалау және салу, сондай-ақ оларды күтіп-ұстау мәселелерін кешенді түрде шешу қажеттігін атап өтті. Ол үшін Мемлекет басшысының тапсырмасы бойынша Көлік министрлігі арнайы қайта құрылып отыр.