2020 жылдың басынан бастап тұрғын үй-коммуналдық шаруашылығы саласына елеулі өзгерістер енгізетін заң күшіне енді. Оның нормаларына сәйкес, пәтерлер иелері кооперативтерінің (ПИК) орнына мүлік иелерінің бірлестіктері (МИБ) немесе жай серіктестіктер (ЖС) құрылады.
ПИК пен МИБ айырмашылығы – тұрғындар тек өз үйлерін басқарады. Бұл оларға күрделі жөндеуге қаражат жинауға, қаражаттың түсуіне мониторинг жүргізуге және «Бір үй – бір бірлестік – бір шот» қағидаты бойынша олардың мақсатты жұмсалуына мүмкіндік береді.
ПИК жағдайында барлық үйлерден жиналған қаражаттар жалпы шотқа түсті, бұл олардың мақсатты пайдаланылуын бақылауға мүмкіндік бермеді. Егер бұрын ПИК бір мезгілде көппәтерлі тұрғын үйдің ортақ мүлкін күтіп ұстау бойынша қызметтерге тапсырыс беруші және мердігер болса, онда МИБ тек тапсырыс беруші ретінде әрекет етеді. Осылайша МИБ-тің келесі артықшылықтарын ажыратуға болады.
Біріншісі, МИБ көппәтерлі тұрғын үйлердің тұрғындарынан тұрады, мұнда бөгде адамдар жоқ. Екіншісі, МИБ төрағасы мен үй кеңесі тек өзінің көппәтерлі тұрғын үйі, тұрғын емес үй-жайларының иелері арасынан сайланады. Үшіншісі, ағымдағы және жинақ шоттары МИБ-ке ашылады. Бұдан әрі ақша қаражатының қозғалысына мониторингті МИБ төрағасы және үй кеңесі жүзеге асырады. Бұдан басқа, сервистік қызмет субъектісімен шартты МИБ төрағасы бір жылға жасайды. Төраға ай сайын тұрғындарға атқарылған жұмыс туралы есеп береді. Содан кейін кондоминиум объектісі тіркелмеген жағдайда көппәтерлі тұрғын үй (кондоминиум объектісінің ортақ мүлкін айқындай отырып) жұмыс істейтін мемлекеттік техникалық тексеруді жергілікті бюджет қаражаты есебінен жүргізу үшін әкімдікке жүгінуге құқығы бар. Соңғысы, МИБ жүгінген кезде әкімдік кондоминиум объектісіне техникалық паспорттар мен көппәтерлі тұрғын үйдің астында орналасқан жер учаскесіне құжаттар дайындау бойынша шығыстарды да дайындайды және өтейді.
МИБ құру алгоритмі келесідей. Біріншіден, жиналысты бастау керек. Жиналыстың бастамашысы пәтер, тұрғын емес үй-жайлар иелерінің жалпы санының кемінде 10 пайызын құрайтын бастамашыл топ бола алады. Бастамашыл топтың заңдылығы үшін жиналысты шақыру туралы хабарламаны үлгілік нысанға сәйкес ресімдеу қажет. Егер пәтерлердің, тұрғын емес үй-жайлардың иелері бастамашыл топ құра алмаса, онда тұрғын үй инспекциясы жиналысты бастайды. Алдағы жиналыс туралы хабарландыруды кем дегенде 10 күн бұрын қоғамдық орындарда орналастыру қажет. Сондай-ақ, мүдделі тараптар жиналыс туралы жеке, сондай-ақ электрондық пошта немесе ұялы байланыс арқылы хабардар етіледі.
Екіншісі, жиналыс қалай өткізіледі? Жиналыс барлық меншік иелерінің жартысынан көбі кворуммен қамтамасыз етілуі керек және шешімдер қатысушылардың көпшілігінің келісімімен қабылданады. Жиналыста МИБ құруға, меншік иелерінің арасынан МИБ төрағасын (бір жылға) таңдауға, меншік иелері арасынан кемінде үш адамнан (үш жылға) үй кеңесін, меншік иелері арасынан кемінде үш адамнан (үш жылға) тексеру комиссиясын, МИБ жарғысын бекітуге не МИБ негізінде қызметті жүзеге асыруға дауыс беру қажет. Жиналысты өткізу нәтижелері хаттамамен ресімделеді. Кворум болмаған жағдайда, жазбаша сауалнама жүргізіледі. Жазбаша сауалнама парағы жазбаша сауалнама жарияланған күннен бастап күнтізбелік 7 күн ішінде әрбір меншік иесіне қолма-қол не электрондық пошта арқылы жіберіледі. Жазбаша сауалнама жиналыс жарияланған күннен бастап 1 айдан аспайтын мерзімде жүргізіледі. Жазбаша сауалнама жүргізу нәтижелері хаттамамен ресімделеді.
Келесі кезең – құжаттарды Халыққа қызмет көрсету орталығына тапсыру. Құжаттар топтамасы заңды тұлға ретінде тіркелу үшін ХҚКО-ға тапсырылады. Бұл Әділет министрлігі белгілеген нысан бойынша өтініш, дауыс беру парақтары бар хаттама, жарғы – мемлекеттік және орыс тілдерінде 2 данадан, Жарғыға сәйкес қызмет туралы өтініш. Сондай-ақ, бір АЕК мөлшерінде мемлекеттік БАЖ төленеді. Заңды тұлға құрылған сәттен бастап 3 жұмыс күні ішінде МИБ төрағасы кондоминиум объектісі бойынша жинақ шотында (жиналыстың шешімі бойынша) болған кезде үй-жайлардың (пәтерлердің) меншік иелері кооперативіне қаржылық, техникалық құжаттаманы және өзге де техникалық, сондай-ақ ақшалай қаражатты қабылдау-беру актісін жасау қажеттігі туралы хабарлама жібереді. Хабарламаны алғаннан кейін үш жұмыс күні ішінде қабылдау-тапсыру актісі бірлесіп жасалады.
Кондоминиум объектісі бойынша жинақ шотында (жиналыстың шешімі бойынша) болған кезде қаржылық, техникалық құжаттаманы және өзге де техникалық құралдарды, сондай-ақ ақшалай қаражатты ось төрағасына беру қабылдау-тапсыру актісіне қол қойылғанға дейін үш жұмыс күнінен кешіктірілмей жүзеге асырылады. Осы заң қолданысқа енгізілгенге дейін тіркелген және қызметін жүзеге асыратын Үй-жайлар (пәтерлер) меншік иелерінің кооперативтері, пәтерлер, тұрғын емес үй-жайлар меншік иелерінің тұтыну кооперативтері, тұтыну кооперативтері көппәтерлі тұрғын үйді басқару жөніндегі қызметті 2023 жылғы 1 шілдеге дейін жүзеге асыра алады.
Алия АБДРАСУЛОВА,
облыстық әділет департаментінің бас маманы.
Comments are closed.