Он дарақ орман болар баптай білсең

– Қарап отырсам, алма ағашының пайдасы көп екен. Көзін тапсаң қып-қызыл табысқа кенеледі екенсің. Бұған дейін шарбаққа картоп отырғызып, өнімін күзде жинап алатынмын. Оның өзінде картоп бір жыл жақсы өнім берсе, келесі жылы отырғызған тұқымды да ала алмай қалатынбыз. Әрбірден кейін оның күтімі де, жұмысы да көп. Түптеу, арам шөбін жұлу, одан қала берді каларада қоңызы сабағын жеп, түп салуына кедергі болатын. 25 сотық жерді пайдаланбай құр қарап отырамын ба, отбасыма табыс әкелсін, тым болмаса қыста тұтынатын жемісіміз болсын деген ниетпен алма көшеттерін отырғыздым, – дейді ол. Шаруа осыдан сегіз жыл бұрын үй іргесіндегі жер теліміне Меркі ауданындағы бір тәлімбақтан 250 түп алма көшетін сатып алып, отырғызады. Сол алма ағаштары 4-5 жылдан бері өнім беруде. «Шынын айтсам, алма ағаштарын отырғызу ойыма бірден келе қойған жоқ. Картоптан кейін шарбаққа жоңышқа сеуіп тастағанмын. Бұл идея қайдан келді дерсіз? Бірде Байзақ ауданының Ақбұлым ауылында тұратын жиен қарындасымның үйінде қонақта болдым. Бір сыртқа шыққанымда көршісінің шарбағына көзім түсіп кетті. Ол үйдің айналасы толы жеміс ағашы. Алма, алмұрт, өрік пен қара өрік, шарбағында бәрі самсып, жеміс салып тұр. Сұрастыра келіп, оның қыстық алмасын алып қалып, артығын базарға өткеріп, табыс тауып жүргенін білдім. Көршілері де базарға жүгірмей алманы осы үйден сатып алады екен. Неге маған да осылай істемеске деген ой келді», дейді Жұмабай. Көктем шығысымен ол іске кірісіп, арық тартып, жеміс ағаштарын отырғызады. Қазір оның үй іргесіндегі жер телімінде 350 түп алманың он түрлі сұрпы жеміс салып тұр. «Картопқа қарағанда алманың жұмысы аз, суғарып, уақтылы дәрісін беріп, қарап тұрсаң, үшінші жылы-ақ өнім бере бастайды», дейді шаруа. Алғашқы жылы 25 сотық бақтан 3-4 тонна өнім жинапты. Оны ұрасында сақтап, қыс бойы ауыл тұрғындарына арзан бағамен өткеріп келген. Осылайша үйіндегі жер телімінен аз уақытта пайда көрген Жұмабай бүгінде көрші-қолаңын, бір ауылды қызыл-сары, дәмі тіл үйірер, қыста жақсы сақталатын алмамен қамтамасыз етіп келеді. «Өнімнің көбін ауылдастар, ағайындар той-томалаққа, қонақ шақырғанда алады. Бағасы да жүйелі. Базар бағасынан 10-15 пайыз төмен береміз. Былтыр өнім көңілдегідей болмады, шамамен 2,5 тоннадай ғана алма жиналды. Биыл алма төгіліп тұр, 5-6 тонна болатын шығар. Жинауды бастап кеттік. Бірден ұраға салып жатырмын», дейді Жұмабай Сейітқұлов. Алманың да жауы аз емес. Биыл күн ыстық болғанға ма, алмада құрт көп. Одан қала берді құстар да шұқып тыныштық бермейді екен. Қаптаған қара қарғалар да қайдан ұшып келетінін, аспанды жауып төніп келіп, қатарласа жемісін әзер көтеріп тұрған бұтағына қонып алып, алмасын бір шоқып, түсіріп тастауда. Жұмабай күнде жемісін қорып әлек. Құстарды үркіту үшін ол қытайдың жарылғыш пакетін қолданып жүр. Ара-тұра атып, үркіткен болады. Қазір өнім қызу жиналуда. Оған ұл-қыздары мен немерелері көмектесуде. – Осы бақшаның арқасында үш ұл-қызымды үйлендірдім. Екі ұл-қызымды оқытып жатырмын. Еңбек етсең ғана мақсатқа жетесің. Ендігі мақсатым – Көкбастау ауылдық округінен бір гектар жер телімін алып, бақ салу, – дейді Жұмабай.  

 Диас МАРАТҰЛЫМ

Жуалы ауданы.