Әлі күнге дейін коронавирусқа қарсы вакциналарға күдікпен қарайтындардың қатары аз емес екені рас. Дегенмен кейінгі күндері індеттің қайта күшеюі, жаңа штаммдардың пайда болуы вакцина салдыруға талаптанған азаматтардың артуына ықпал етті. Бұл арада біраз жұрттың көкейінде «Бұл вакциналар қаупі бөтен штаммдардан қаншалықты қорғай алады?» деген күмән туғаны да жасырын емес. Осы тақылеттес сұрақтарға Орталық коммуникациялар қызметі алаңында бір топ сарапшы жауап берді.
Қазіргі кезде халық арасында вакцина салдыруға деген ұмтылыс артып отыр. Соңғы тәулікте 88 мыңнан аса адам бірінші компонентпен, 46 мыңнан аса адам екінші компонентпен вакцина алды. Бұл туралы Денсаулық сақтау министрлігі Қоғамдық денсаулық сақтау ұлттық орталығының Басқарма төрағасының орынбасары Айнагүл Қуатбаева мәлімдеді.
Оның айтуынша, Қазақстан бойынша жалпы 3 335 172 адам вакцинаның бірінші дозасын алса,
2 596 000 адам екінші дозасын салдырды. Індет қаупі төніп тұрған шақтағы өзекті мәселелердің тағы бірі – стационарларға жатқызылған адамдар саны. Қазіргі кезде 596 науқастың жағдайы ауыр, оның ішінде 103-і өте ауыр жағдайда, 67-і ӨЖЖ-мен қамтамасыз етілді. Сонымен қатар статистикалық мәліметтерге жүргізілген талдауға сәйкес, соңғы 7 күнде жұқпалы аурулар стационарларында жатын орындарды қамтамасыз ету 25%-дан 29%-ға дейін артқан, реанимациялық төсек-орындар қажеттілігі 20%-дан 24%-ға дейін өсті.
Осыған дейін індетпен бір ауырып жазылған адамға алты айға дейін вакцина салуға болмайтыны айтылып келді. Енді ахуалдың нашарлауына байланысты КВИ жұқтырып, сауыққан адамдар үш айдан кейін-ақ вакцина салдыра алады. «Соңғы ғылыми мәліметтерге сүйене отырып, сырқаттанып жазылған науқастардың үш ай өткенде вирусты қайта жұқтыру қауіптілігі жоғары болуына байланысты Бас мемлекеттік санитар дәрігердің соңғы қаулысы бойынша коронавируспен ауырған науқастарға 3 айдан кейін вакцина алу жұмыстары қолға алынған», деді А.Қуатбаева.
Жақында Гамалеи зерттеу орталығы басшысының орынбасары Спутник V екпесін алған адамдардың «Үнді» штамына төзімділігінің төмендегені жайлы мәлімдеген еді. Бұл ретте «Халқының 10%-ы ғана вакциналанған Қазақстанда қолжетімді вакциналардың «Дельта» штамына қатысты көрсеткіштері қандай болды?» деген сұрақ туады.
– Спутник V вакцинасын өндіруші тарапынан осылай айтылды. Халық арасында түсіндіру жұмыстарын жүргізу кезінде біз Қазақстанда қолданылып жатқан төрт вакцинаның қайсысы болмасын, оның тиімілігінің бір көрсеткіші – ағзаға түскенде пайда болатын антиденелердің вирусты бейтараптандыруға ықпал ететінін айтамыз. Сондай-ақ бұл індетті жұқтыру қабілетін төмендетеді. Осыған байланысты Спутник V вакцинасының вирусты бейтараптандыру көрсеткішінің 2,6 есеге төмендеуіне қарамастан, оның тиімділігі жоғары болып қалады. Вакцинаның тиімділігі 92%-ден 90%-ға дейін ғана кеміді. Ал 90% өте жоғары көрсеткіштер санатына жатады, – деді А.Қуатбаева.
Спикер Қазақстан аумағында қолданылып жатқан төрт вакцина да жер шарында циркуляцияда жүрген КВИ нұсқаларына, оның ішінде «Үнді» штамына төтеп бере алатынын атап өтті.
Түрлі вакциналар тауып, індетті әлсіреткенімізбен, бұл вирус та қарсылық білдіріп, белсенді түрде өзгере бастайды. Сарапшылардың пікірінше, коронавирустың «Дельта» нұсқасы «британдық» және басқа да түрлеріне қарағанда 60% жұқпалы, «Дельта» нұсқасын жұқтыру салдарынан ауруханаға жату мен өлім қаупі едәуір артады. Бұл туралы профессор-иммунолог, Профилактикалық медицина академиясының президенті, америкалық Денсаулық сақтау қауымдастығының мүшесі Алмаз Шарман айтып берді.
– Балалар «Үнді» штамын 5 есе жиі жұқтыра бастады, бірақ оның балаларда қаншалықты агрессивті екені белгісіз. Ал әлі вакцина алмаған ересек адамдар коронавирустың «Дельта» нұсқасына өте сезімтал келеді. Вакцина «Дельта» мен коронавирустың басқа нұсқаларына қарсы жалғыз әрі тиімді құрал болып қала береді. Вакцинаның бірінші дозасы 17% нашар қорғайды, бірақ екінші дозаны алғаннан кейін «Дельтаға» қарсы тиімділігі қалпына келеді. «Дельта» нұсқасынан туындаған індеттің қазіргі толқыны вакцина алған және алмаған адамдар арасындағы алшақтықты арттыра түсті. Адамдардың бұл санаттары екі түрлі әлемде өмір сүреді. Вакцина алмағандар пандемия дамуының ең қауіпті кезеңі өтіп жатқанын, инфекция жұқтыру және өлім қаупі жоғары екенін түсінуі керек. Естеріңізде болсын, әзірге біз ӨЖЖ немесе антикоагулянттар мен қабынуға қарсы дәрі-дәрмекпен тек COVID-19 салдарын ғана емдеп жатырмыз, – деді А.Шарман.
Сонымен қатар профессор Осло университетінің зерттеу мәліметтерін келтірді. Әлемде вакцинаның 3 млрд аса дозасы пайдаланылды, яғни 100 адамға – шамамен 39 дозадан. Негізінен АҚШ, Еуропа елдерінде, Израильде халықтың көп бөлігі вакцинамен қамтылды, әлемнің басқа да аймақтарында вакциналау қарқыны едәуір артты.
– Халықтың 80%-дан астамы мүлде вакциналанбаған жағдайды мен айсбергке қарай жүзіп бара жатқан кемемен салыстырамын. Кеме – бұл біздің қалыпты өмірге оралуымыз, айсберг – егілмеген адамдар массасы, ал локдаун, карантин, маска тағу және әлеуметтік қашықтықты сақтау сияқты індетке қарсы шаралар – тежеу механизмдері, кеменің қауіпті айсбергке жақындауын бәсеңдету. Ал вакциналау – айсбергтің еруін тездететін нәрсе. Біз қаншалықты тез вакцина салдырсақ, айсберг соғұрлым тез ериді деп үміттенеміз, – деді сарапшы.
Брифингке қатысқан ҚДСЖМ эпидемиология және дәлелді медицина кафедрасының доценті Рафаиль Қыпшақбаев вирустың мутациясы өте жиі болатынын түсіндірді. Оның айтуынша, вирус – ақуыз қабығымен жабылған жасушадан тыс тіршілік формасы. Сондықтан тіршілік ету үшін оған бейімделу керек, өкінішке қарай, бұл өте тез болады. Әрбір жаңа мутация – оның күшеюінің белгісі, яғни инфекция тез жұғады, аурудың ағымы да өзгереді. Бұл ретте вакциналанған адамдар артықшылыққа ие.
– Ауырып шыққан адам лотерея секілді, ауру жеңіл симптомсыз түрде болуы ықтимал немесе ӨЖЖ қосылу, өлім жағдайларына әкелуі мүмкін. Вакциналардың жанама әсер-
лері туралы сұрақтарға келсек. Елестетіп көріңізші, адам күн сайын үйінен шығып, көлігіне отырып, кетеді. Теориялық тұрғыдан алғанда, оның апатқа ұшырап, қайтыс болу қаупі бар. Дегенмен біз көліктерден бас тартпаймыз, оларға қарсы қозғалыс жоқ. Вакциналармен де жағдай солай: жағымсыз реакциялардың пайда болу ықтималдығы бар, вакцинацияға қарсы өте күшті қозғалыс та жоқ емес. Медицинада ең қарапайым дәрінің өзі – биологиялық белсенді қоспа, бәрі де қауіп төндіреді. Ал ауырып жазылғандықтан екпе салдырмаймын дейтіндер вакцина алмаса, вирус тасымалдаушы бола алады, өзіне ғана емес, халықтың әлеуметтік осал топтарына қауіп төндіреді, олардың ішінде ата-аналары да, қарт туыстары да бар. Нәтижесінде бұл стационарлық денсаулық сақтау жүйелеріне түсетін жүктемені де арттыражы. Осы жағын ойлану керек. Егер бірлесіп әрекет етпесек, денсаулық сақтау жүйесі пациенттердің көптігін көтере алмай қалады. Біздің жалғыз амалымыз – вакциналау, – дейді эпидемиолог Р.Қыпшақбаев.
Comments are closed.